Grupa mieszkańców chciałaby napisać petycję w sprawie modernizacji przejścia granicznego, które sąsiaduje z ich zabudową, a jest w fatalnym stanie. Czy zapewnienie czystości i porządku w takich miejscach pozostaje w kompetencji właściwych miejscowo starostów?
Nie. Przejścia graniczne, zarówno w zakresie ich tworzenia, jak i zarządzania nimi, są domeną administracji rządowej. Różnego rodzaju, tj. kolejowe, drogowe, lotnicze i rzeczne, przejścia graniczne tworzone są na podstawie umów międzynarodowych. Natomiast szczegółowy wykaz przejść granicznych określa rozporządzenie Rady Ministrów z 18 czerwca 2001 r. w sprawie ustalenia morskich i stałych lotniczych przejść granicznych oraz rodzaju ruchu dozwolonego przez te przejścia (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1534).
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 930 ze zm.) wojewoda jest zobowiązany do stałego utrzymywania przejść granicznych znajdujących się na terenie danego województwa w stanie zapewniającym dokonanie sprawnej skutecznej kontroli (granicznej, celnej, weterynaryjnej).
Wojewoda może zlecić właścicielowi lub posiadaczowi gruntów lub obiektów kolejowych, morskich, rzecznych lub lotniczych przejść granicznych realizację swoich zadań na podstawie zawartej umowy, przyznając jednocześnie dotację celową na realizację tych zadań. W praktyce wojewodowie na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.) tworzą jednostki budżetowe, które realizują ich zadania ustawowe w zakresie obsługi przejść granicznych.
Jednostki te planują i wykonują inwestycje w przejściach granicznych, w szczególności w zakresie obiektów kubaturowych, infrastruktury technicznej oraz urządzeń i sprzętu służącego do kontroli. Koordynują i wykonują także przebudowy, modernizacje i remonty.
Dr Sylwia Naszydłowska radca prawny, wykładowca akademicki
Jednakże gdy chodzi o wygaszenie trwałego zarządu daną nieruchomością, np. gdy Straż Graniczna uznała, że nie jest on dłużej niezbędny do realizacji jej celów ustawowych, to organem pierwszoinstancyjnym właściwym do wydania tej decyzji będzie starosta (por. wyrok WSA w Opolu z 19 października 2004 r., sygn. akt II SA/Wr 1649/02).