Na początku tej części komentarza omawiamy tryb tworzenia spółek komandytowych lub komandytowo-akcyjnych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. W podmiotach tych jednostka samorządu terytorialnego (JST) może być odpowiednio komandytariuszem lub akcjonariuszem. Zadaniem JST w tego rodzaju przedsięwzięciu jest dostarczenie kapitału do spółki.
SAMORZĄD I ADMINISTRACJA
Kolejną omawianą kwestią jest prowadzenie działalności gospodarczej przez JST. Z przepisów ustrojowych samorządu wynika, że aktywność poszczególnych jej szczebli dzieli się na działalność prowadzoną w sferze użyteczności publicznej i poza tą sferą. Ta ostatnia jest dozwolona gminie i jej osobom prawnym, a także samorządowi województwa wyłącznie w przypadkach określonych w ustawie z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Zakazana jest natomiast powiatowi. Województwo może tworzyć i przystępować do spółek kapitałowych tylko wtedy, gdy ich działalność polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych, wydawniczych oraz na aktywności w zakresie telekomunikacji służących jego rozwojowi. Spółki komunalne mogą wykonywać działalność poza tą sferą, czyli realizować działalność komercyjną (zarobkową) pod warunkiem, że wystąpią łącznie przesłanki określone w art. 10 ust. 1 u.g.k. Po pierwsze muszą istnieć niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym. Po drugie w gminie musi wystąpić bezrobocie, które w znacznym stopniu ujemnie wpływa na poziom życia wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działań i wynikających z obowiązujących przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do znacznego ożywienia rynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia. Poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich również wówczas, gdy zbycie składnika mienia komunalnego mogącego stanowić wkład niepieniężny (aport) gminy do spółki albo też rozporządzenie nim w inny sposób spowoduje dla niej poważną stratę majątkową. Kwestie te szczegółowo omawiamy w niniejszym komentarzu.
Ponadto dużo miejsca poświęcamy funkcjonowaniu rad nadzorczych. Te są bowiem powoływane i funkcjonują na zasadach, które różnią się od reguł określonych w kodeksie spółek handlowych. W pierwszej kolejności należy wskazać, że w spółkach z udziałem JST organ ten musi być powołany. Jest to zasadnicza różnica w porównywaniu do uregulowań zawartych w k.s.h., odnoszących się do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przepisy kodeksu przewidują mianowicie z zasady fakultatywność działania tego organu w sp. z o.o. Kolejną rozbieżnością pomiędzy ustawą o gospodarce komunalnej a kodeksem spółek handlowych jest precyzyjne określenie kadencji członków rady nadzorczej spółki komunalnej. Zgodnie bowiem z art. 10a ust. 3 u.g.k. kadencja członka rady nadzorczej w spółkach z większościowym udziałem JST trwa trzy lata. Różnią się również zasady funkcjonowania rady nadzorczej w spółkach komunalnych w porównaniu z pozostałymi spółkami handlowymi. Regulacja u.g.k. wskazuje krąg osób, które mogą być członkami rady. Zgodnie z art. 10a ust. 4 i 5 u.g.k. członkowie rady nadzorczej reprezentujący w spółce JST są powoływani spośród osób, które złożyły egzamin w trybie przewidzianym w przepisach o komercjalizacji i prywatyzacji. Do członków rad nadzorczych spółek z udziałem JST, którzy reprezentują w niej daną jednostkę samorządową, mają również zastosowanie ograniczenia zawarte w art. 13 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Ostatnia różnica dotyczy wyłącznego uprawnienia rady nadzorczej spółki komunalnej do powoływania i odwoływania członków zarządu takiej spółki, co wynika z art. 10a ust. 6 u.g.k. Przepis ten jest regulacją szczególną w stosunku do unormowań zawartych w k.s.h. Dlatego to uprawnienie nie może być przeniesione na inny organ, w szczególności na zgromadzenie wspólników (w spółce z o.o.) lub walne zgromadzenie (w spółce akcyjnej). Powołanie poszczególnych członków zarządu spółki komunalnej przez jej organ stanowiący byłoby obarczone wadą nieważności na mocy art. 58 par. 1 kodeksu cywilnego.
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI
Dotychczas w dodatku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 14, poz. 114 ze zm.),
● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. nr 27, poz. 1505 ze zm.),
● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. nr 21, poz. 112 ze zm.),
● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1202),
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 391 ze zm.).
Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz go w dotychczasowych wydaniach DGP na www.edgp.gazetaprawna.pl
Wykaz skrótów
k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.)
k.s.h. – ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.)
u.g.k. – ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 45, poz. 236)
u.k.p. – ustawa z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 747)
u.k.r.s. – ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 142)
u.o.k.k. – ustawa z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 184 ze zm.)
u.p.p.p. – ustawa z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 696 ze zm.)
u.s.d.g. – ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.)
u.s.g. – ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1515)
u.s.p. – ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1445)
u.s.w. – ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z z 2015 r. poz. 1392)
ustawa antykorupcyjna – ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 216, poz. 1584 ze zm.)
ustawa kominowa – ustawa z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2099)