Pracownik socjalny, który będzie składał w zatrudniającej go jednostce pomocy społecznej wniosek o zwrot wydatków na ochronę prawną, będzie musiał do niego dołączyć dokumenty potwierdzające ich poniesienie.

Taką procedurę postępowania przewiduje projekt nowelizacji ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 901), w wersji, która została skierowana przez rząd do Sejmu. W bardziej szczegółowy sposób niż wcześniej uregulowana została w nim kwestia zapewniania pomocy pracownikom socjalnym, którzy zostali poszkodowani w wyniku popełnienia przestępstwa polegającego na naruszeniu nietykalności, czynnej napaści lub znieważeniu funkcjonariusza publicznego. Co do zasady nowe przepisy przewidują, że takim osobom przysługuje na ich wniosek bezpłatna ochrona prawna w postępowaniu karnym. Będzie ona zapewniana przez jednostkę organizacyjną pomocy społecznej, która zatrudnia pracownika socjalnego (najczęściej jest to ośrodek pomocy społecznej), a jeśli nie ma ona swojego adwokata lub radcy prawnego, to wtedy będzie to prawnik świadczący usługi na rzecz odpowiednio urzędu gminy, starostwa powiatowego lub urzędu marszałkowskiego.

Natomiast w przypadku, gdy z jakichś powodów nie będzie to możliwe, to wtedy pracownik socjalny będzie mógł ubiegać się o zwrot kosztów, które poniósł na ochronę prawną, choć nie więcej niż 50 proc. wydatków. Zgodnie z zaproponowanymi przepisami instytucją właściwą do oddania pieniędzy w takich sprawach będzie ta zatrudniająca pracownika socjalnego, a do wniosku będzie on musiał dołączyć dokumenty, m.in. faktury i rachunki, potwierdzające wysokość poniesionych kosztów, datę ich poniesienia, a także pozwalających na jednoznaczne ustalenie podmiotu świadczącego usługi ochrony prawnej. Zwrot kosztów będzie zaś następował w ciągu 30 dni od wpłynięcia wniosku.

W projekcie ustawy zostały uwzględnione też przepisy, które pozwolą domom pomocy społecznej (DPS) tworzyć miejsca krótkoterminowego pobytu. Będą mogły przyjmować na nie osoby starsze i niepełnosprawne, które potrzebują czasowo opieki całodobowej lub przez kilka godzin dziennie. Projekt zakłada, że wniosek o przyznanie tej formy pomocy będzie składany do ośrodka pomocy społecznej, który po dokonaniu uzgodnień z konkretnym DPS wyda decyzję, w której określone zostaną wymiar i zakres usług wsparcia krótkoterminowego, okres, na jaki zostały przyznane, miejsce ich świadczenia oraz odpłatność. Co ważne, nowe przepisy wskazują, że pierwszą w kolejności do ponoszenia opłaty jest osoba korzystająca z czasowego pobytu w placówce, a potem gmina, która wydała jej decyzję. Przy czym samorząd nie będzie zobligowany do partycypowania w kosztach, jeśli to osoba niesamodzielna będzie ponosiła pełną odpłatność. Jednocześnie do współfinansowania kosztów wsparcia krótkoterminowego nie będzie zobowiązana jej rodzina, tak jak ma to miejsce w przypadku osób umieszczanych w DPS na stałe.

Ponadto projekt ustawy zawiera regulacje, które pozwolą na objęcie pracą socjalną osób, którym pozostało nie więcej niż trzy miesiące do opuszczenia zakładu karnego lub aresztu śledczego. Będzie ona świadczona przez pracownika socjalnego, który jest zatrudniony w jednej z tych placówek lub w gminie właściwej ze względu na deklarowane przez wspomniane osoby miejsce zamieszkania. ©℗