Rząd zabrał, rząd dał, deficyt wrócił

Po dwóch latach z przewagą dochodów nad wydatkami, w 2022 r. samorządy zanotowały 8 mld zł deficytu. Sytuacja poszczególnych grup jednostek samorządu terytorialnego (JST) jest zróżnicowana. Wspólna jest jedna cecha: wszędzie saldo w minionym roku było gorsze niż rok wcześniej.

O skali pogorszenia dużo mówi odsetek samorządów z deficytem w poszczególnych grupach. Najgorzej wypadają pod tym względem miasta na prawach powiatu, gdzie tylko jedno na siedem nie miało w 2022 r. przewagi wydatków nad dochodami. To najsłabszy wynik w ostatnich pięciu latach, jakie wzięliśmy pod uwagę. W innych typach JST udział jednostek deficytowych jest najwyższy od lat 2018–2019.

Kraków, czyli samorząd z największym kwotowo deficytem w 2022 r., podkreśla, że i tak był on mniejszy od planowanego o ponad 300 mln zł. „Ponadplanowe dochody zwiększyły poziom dochodów wykonanych o 251,2 mln. Uzyskane dodatkowe dochody w kwocie 100 mln zł zostały wprowadzone do planu 2022 r., natomiast pozostała wartość stanowić będzie wolne środki w 2023 r. Nie bez znaczenia dla niższego poziomu deficytu było mniejsze, niż pierwotnie planowano, wykonanie zadań inwestycyjnych. Niepełna realizacja zadań inwestycyjnych była wynikiem niezależnych czynników zewnętrznych” – informuje miasto w sprawozdaniu z wykonania budżetu.

Warszawa, ubiegłoroczny rekordzista pod względem nadwyżki, wskazuje, że to efekt m.in. 851,9 mln zł rekompensaty za Polski Ład i wcześniejsze uzyskanie 135,7 mln zł pieniędzy unijnych. „Ubytek dochodów w wyniku wprowadzenia programu Polski Ład szacowany dla m.st. Warszawy na 2023 r. wynosi 2,78 mld zł” – tłumaczą stołeczni urzędnicy.

Samorządy przeznaczyły w ub.r. ponad 65 mld zł na wydatki majątkowe. To o jedną czwartą więcej niż rok wcześniej. W największym stopniu zwiększyły aktywność gminy wiejskie, gdzie na inwestycje poszło o prawie połowę więcej niż rok wcześniej. Ponad 40-proc. wzrost miał miejsce w powiatach. Najwięcej nadal wydawały miasta na prawach powiatu (ponad 17 mld zł), ale tam wzrost nakładów wyniósł 10 proc. Najmniejszy był na poziomie samorządów wojewódzkich – 6 proc. ©℗