Rolą gminy jest sprawdzenie, czy firma go jeszcze nie przekroczyła i tym samym, czy ma prawo do ulgi. Podstawą do weryfikowania wartości wsparcia są głównie dokumenty składane przez przedsiębiorców
Przyznając zwolnienie z podatku lub umarzając zaległość w podatku od nieruchomości, jednostki samorządu terytorialnego udzielają pomocy publicznej. Nie można z niej jednak korzystać do woli, obowiązują bowiem limity – 200 i 800 tys. euro. A ulgi od gminy to niejedyna pomoc, jaką mogą otrzymać firmy. W praktyce problemem może być to, jak policzyć, czy zwolnienie jeszcze się przedsiębiorcy należy.

Trzy rodzaje

Gminy mogą udzielać trzech rodzajów pomocy przedsiębiorcom w zakresie podatków. Dwie z nich zostały wprowadzone nowelizacją specustawy o COVID-19 z 31 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 568; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695). Na tej podstawie rady gmin mogą uchwalać dla określonych przez siebie grup przedsiębiorców:
  • zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 15p specustawy);
  • odroczenia terminów płatności rat podatku od nieruchomości za kwiecień, maj i czerwiec 2020 r., nie dłużej niż do 30 września br. (art. 15q specustawy).
W obu przypadkach pomoc może być udzielona przedsiębiorcom, którym pogorszyła się płynność finansowa w związku z negatywnymi konsekwencjami COVID-19. Takie uchwały zwalniające z podatku wprowadziło już ok. 100 rad gmin, a ponad 120 zdecydowało się odroczyć termin płatności rat.
Kolejną opcją, niewymagającą podejmowania uchwał, jest udzielanie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na podstawie ustawy z 29 sierpnia 1997 r. ‒ Ordynacja podatkowa (art. 67a i 67b) może odroczyć termin płatności, rozłożyć podatek na raty lub umorzyć zaległość podatkową. Konieczny jest wniosek przedsiębiorcy.

Wytyczne KE

Jeśli gmina stosuje uchwalone przez radę zwolnienie z podatku od nieruchomości związane z COVID-19, to musi pamiętać o wytycznych Komisji Europejskiej. Zgodnie z art. 15 zzzh nowelizacji specustawy pomoc publiczna przewidziana w art. 15p (zwolnienie z podatku uchwalone przez radę gminy) i art. 15q (odroczenie płatności trzech rat podatku na podstawie uchwały rady gminy) udzielana jest zgodnie z Komunikatem Komisji Europejskiej „Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19” (Dz.Urz. UE z 2020 r. CI 91, s. 1). KE wprowadziła limit pomocy w związku z COVID-19 w wysokości 800 tys. euro. Dla zwykłej pomocy de minimis limit wynosi 200 tys. euro na trzy lata obrotowe.
Jak mówi Katarzyna Nowak, dyrektor wydziału windykacji w Urzędzie Miasta Bydgoszczy, zgodnie z wyjaśnieniami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów limit pomocy wynikającej z komunikatu KE jest odrębny od pomocy de minimis. To oznacza – wyjaśnia nasza rozmówczyni – że wartość dotychczas otrzymanej pomocy de minimis nie ma wpływu na wartość pomocy publicznej rekompensującej negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Katarzyna Nowak zaznacza jednak, że pomoc związana z COVID-19 nie może wykraczać poza 2020 r. i musi dotyczyć zobowiązań przedsiębiorcy przypadających za okres stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Trzeba badać

Jak wyjaśnia prof. Rafał Dowgier z Katedry Prawa Podatkowego Uniwersytetu w Białymstoku, gminy muszą badać limity na podstawie zaświadczeń i oświadczeń składanych przez przedsiębiorców. Dotyczy to zarówno pomocy związanej z COVID-19, jak i ulg przyznawanych na podstawie ordynacji podatkowej. Rodzaje przedkładanych przez nich dokumentów reguluje ustawa z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 poz. 708). Przedsiębiorca ubiegający się o ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych (odroczenie, rata, umorzenie) wraz z wnioskiem o pomoc de minimis musi złożyć wszystkie zaświadczenia o takiej pomocy oraz pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, jakie otrzymał w roku, w którym ubiega się o pomoc oraz w ciągu dwóch poprzedzających go lat podatkowych, albo oświadczenia o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie. Z kolei w przypadku pomocy związanej z COVID-19 (innej niż de minimis) podmiot ubiegający się o nią musi przedstawić gminie informacje dotyczące wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz informacje o otrzymanej pomocy publicznej, zawierające w szczególności wskazanie dnia i podstawy prawnej jej udzielenia, formy i przeznaczenia, albo oświadczenia o nieotrzymaniu pomocy (art. 37 ust. 5 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej).
– Zakres wymaganych od firm informacji, jakie muszą przedstawić gminie, jest węższy w stosunku do warunków udzielania pomocy określonych w ustawie o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej – tłumaczy Jędrzej Sieliwończyk z referatu prasowego Urzędu Miasta Gdańska. Zwraca on również uwagę, że firmy na stronach UOKiK znajdą wzór uproszczonego formularza informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc. – Zatem gminy mogą posłużyć się gotowym wzorem lub w oparciu o ten wzór stworzyć własny formularz zawierający konieczne informacje – wskazuje Sieliwończyk.

Jak sprawdzać

Katarzyna Nowak tłumaczy, że gmina może sprawdzić limity zarówno dla pomocy publicznej de minimis, jak i dla nowej pomocy publicznej związanej z COVID-19 (mającej na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce, przyznanej na warunkach ogłoszonych Komunikatem Komisji „Tymczasowe ramy…”). – Posiłkowo gminne organy podatkowe mogą weryfikować poprawność składanych przez przedsiębiorców zaświadczeń/oświadczeń przez systemy służące do sprawozdawczości w zakresie pomocy publicznej, np. SHRIMP (System Harmonogramowania Rejestracji i Monitorowania Pomocy) – dodaje prof. Dowgier. W praktyce gminy wymagają przede wszystkim oświadczeń i sprawdzają limity w bazie SHRIMP. Dotyczy to przede wszystkim udzielanych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Jak mówi bowiem Katarzyna Nowak, na obecnym, początkowym etapie trudno mówić o przekroczeniu przez przedsiębiorców obowiązującego w związku z COVID-19 limitu pomocy w wysokości 800 tys. euro.
800 tys. euro to maksymalny poziom pomocy publicznej dla firmy w związku z COVID-19, jaki wprowadziła KE