Subskrybuj nas na Youtube
Przepisy krajowe nie mogą ograniczyć wypłaty tantiem dla artystów z USA, mimo że analogiczne wynagrodzenia nie płyną w drugą stronę. Ewentualne odstępstwo musiałoby zostać wprowadzone na poziomie unijnym, a nie ustawy krajowej – uznał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Sprawa dotyczyła Irlandii. Właściciele barów czy klubów nocnych muszą uiszczać opłaty licencyjne za odtwarzanie w nich muzyki. Są one następnie dzielone między producentów i wykonawców. Prawo irlandzkie zapewnia, że trafiają do wszystkich wykonawców zamieszkałych w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Nie dotyczy to natomiast muzyków z innych państw, w tym z USA.
Opłaty licencyjne zbiera organizacja zbiorowego zarządzania Phonographic Performance Ireland (PPI), a następnie część należną wykonawcom przekazuje Recorded Artists Actors Perteers (RAAP), czyli organizacji reprezentującej wykonawców. Ta ostatnia pozwała PPI, uznając, że zaniża wypłaty, nie przekazując pieniędzy, które należą się amerykańskim muzykom. W ten sposób cała pula trafia do producentów (tu irlandzkie prawo nie wprowadziło ograniczeń terytorialnych).
Spór ostatecznie trafił do TSUE. Komisja Europejska stanęła po stronie RAAP. Jej zdaniem opłaty licencyjne należy dzielić na wszystkich wykonawców, a miejsce ich zamieszkania nie powinno być brane pod uwagę. Irlandia przekonywała, że wypłata tantiem dla amerykańskich muzyków naruszałaby zasadę wzajemności. Bo irlandzcy wykonawcy nie otrzymują wynagrodzenia za odtwarzanie ich utworów w USA.
Zdaniem TSUE dyrektywa 2006/115 (w sprawie najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej) nie pozwala, by państwo członkowskie pozbawiało tantiem wykonawców spoza obszaru EOG. I nie ma tu znaczenia, że USA zgłosiły zastrzeżenie, które sprawia, że nie płaci tantiem wykonawcom z Irlandii (zrobiono to na podstawie przepisów Traktatu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o artystycznych wykonaniach i fonogramach (WPPT). Dyrektywa 2006/115 należy do dziedziny objętej obecnie wyłączną kompetencją Unii i odwołuje się ogólnie do wspólnych zasad UE wynikających z różnych praw własności intelektualnej. To zaś oznacza, że jedynie KE mogłaby zgłosić zastrzeżenie wobec WPPT. Sama Irlandia takich kompetencji już nie posiada.
„W myśl art. 3 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Unia posiada wyłączną kompetencję zewnętrzną do negocjowania z państwami trzecimi nowych wzajemnych zobowiązań w ramach WPPT lub poza nim dotyczących prawa do jednorazowego godziwego wynagrodzenia przysługującego producentom fonogramów opublikowanych w celach zarobkowych oraz wykonawcom mających udział w realizacji tych fonogramów” – zauważono w uzasadnieniu wyroku, o którym trybunał właśnie zakomunikował.
Trybunał dodał również, że dyrektywa 2006/115 nie pozwala też na to, by całe wynagrodzenie przypadało tylko producentom płyt i nie było dzielone z wykonawcami.
orzecznictwo
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 8 września 2020 r. w sprawie nr C-265/19.