Sejm za ułatwieniami w korzystaniu z prawa swobodnego przepływu pracowników w UE

Za projektem nowelizacji trzech ustaw: o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, o Państwowej Inspekcji Pracy i o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania głosowało 436 posłów, jeden był przeciw, a dwóch wstrzymało się od głosu.

Rządowy projekt, który w piątek przyjął Sejm, zakłada ułatwienia w korzystaniu z prawa swobodnego przepływu pracowników. Sama ustawa nie zmienia - nie ogranicza, ani nie rozszerza - praw tych pracowników.

Ustawę opracował resort rodziny, pracy i polityki społecznej i to ten resort będzie instytucją odpowiedzialną za promocję praw osób korzystających z tych przepisów.

Do tej pory przebywający w Polsce pracownicy z państw unijnych oraz członkowie ich rodzin otrzymywali z PIP porady prawne dotyczące prawa pracy i dostępu do zatrudnienia. Po zmianach będą mogli liczyć także na pomoc w takich kwestiach jak: dostęp do przywilejów socjalnych i podatkowych; członkostwo w związkach zawodowych; dostęp do zasobów mieszkaniowych; dostęp do kształcenia, nauki zawodu i szkolnictwa zawodowego dla dzieci; pomoc udzielana przez urzędy pracy.

W ustawie o promocji zatrudnienia dopisane zostały obowiązki dotyczące promowania, monitorowania i analizowania skali zjawiska swobodnego przepływu pracowników i ich równego traktowania. Resort rodziny i pracy będzie zlecał niezależne badania tego zjawiska i sprawdzać, czy w Polsce nie ma nieuzasadnionych ograniczeń, przeszkód lub dyskryminacji przy stosowaniu prawa do swobodnego przemieszczania się pracowników.

Zgodnie z ustawą nowym zadaniem Państwowej Inspekcji Pracy będzie udzielanie niezależnego poradnictwa prawnego dla wspierania równego traktowania obywateli państw członkowskich UE oraz państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, którzy korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się pracowników oraz członków ich rodzin.

PIP będzie wspierać ich i analizować dostęp do zatrudnienia takich osób, ich warunki zatrudnienia i pracy, dostęp do przywilejów socjalnych i podatkowych, szkoleń i pomocy urzędów pracy oraz prawa do ich udziału w związkach zawodowych oraz radach pracowników.

Z Inspekcją w realizacji tych zadań mają współdziałać m.in. administracja państwowa i samorządowa, związki zawodowe i organizacje pracodawców, samorząd załogi oraz pełnomocnik rządu ds. równego traktowania. PIP uzyskała też prawo do uzyskiwania informacji o korzystających z prawa do swobodnego przepływu osób, m.in. z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i urzędów skarbowych. Inspekcja będzie mogła dla realizacji nowych zadań zatrudnić dwie osoby, a po czterech latach kolejną.

Z danych zawartych w ocenie skutków regulacji zmian wynika, że 1 stycznia 2016 r. 63,5 tys. obywateli UE posiadało ważne prawo pobytu w Polsce, a 7,1 tys. prawo stałego pobytu. Nie wiadomo, ile osób faktycznie przebywa na terytorium Polski, ponieważ nie ma obowiązku wyrejestrowania tych dokumentów.

W 2015 r. wydano ponad 9 tys. dokumentów potwierdzających pobyt obywatela UE i ponad 500 potwierdzających prawo stałego pobytu. Na koniec 2015 r. w ZUS zgłoszonych było 29,8 tys. osób z obywatelstwem jednego z państw UE i EOG - 19,9 tys. pracowników i 5,7 tys. osób prowadzących działalność gospodarczą; pozostałe osoby to przeważnie wykonujący pracę na umowę zlecenia.

Nowelizacja ustawy miałaby wejść w życie 14 dni od ogłoszenia.

Teraz projektem zajmie się Senat.