Nowe szanse i równość na rynku pracy

„Łączymy wszystkich” - pod takim hasłem odbyła się siódma edycja Kongresu 590. Wśród poruszanych tematów znalazła się sytuacja na rynku pracy i równość szans, a w wydarzeniu wzięła udział Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej

Podczas Kongresu 590, w którym wzięli udział przedstawiciele świata biznesu, nauki, polityki oraz goście zagraniczni, podkreślono, że procesy globalne związane z migracją i demografią będą przekładać się na rywalizację poszczególnych gospodarek o pracowników.

- Sytuacja na polskim rynku pracy jest stabilna - bezrobocie spada, liczba wolnych miejsc pracy zgłaszanych przez pracodawców jest wysoka. Eurostat wskazuje na Polskę jako na jednego z unijnych liderów pod względem niskiego bezrobocia - mówi minister Marlena Maląg.

Podkreśla jednak, że trzeba również zwracać uwagę na kwestię równości szans poszczególnych grup społecznych na rynku pracy.

Jak wynika z danych Eurostat, w 2021 r. współczynnik aktywności zawodowej w grupie 15-64 lata wynosił 79,5 proc. dla mężczyzn wobec 66,1 proc. dla kobiet. Natomiast luka płacowa między mężczyznami a kobietami sięga w Polsce 8,5 proc. i jest niższa od średniej europejskiej o 5,6 pkt proc.

Łatwiejsza praca zdalna

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej stawia sobie za cel dalsze wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn. W tym celu resort przygotował nowelizację kodeksu pracy, która jest obecnie przedmiotem prac parlamentarnych. Wprowadza ona na stałe pracę zdalną do porządku prawnego, dzięki czemu łatwiej będzie godzić obowiązki rodzinne z pracą zawodową, co poprawi możliwości zatrudnienia m.in. rodziców małych dzieci czy opiekunów osób z niepełnosprawnościami.

Projekt zawiera definicję pracy zdalnej, która będzie mogła być świadczona w dwóch wariantach: całkowitym lub hybrydowym. Możliwe będzie jej polecenie przez pracodawcę w szczególnych przypadkach, np. podczas stanu nadzwyczajnego czy epidemii, ale też gdy z powodu działania siły wyższej tylko w ten sposób pracodawca będzie mógł przez określony czas zapewnić pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Projekt ustawy przewiduje także sytuacje, w których to pracodawca będzie musiał uwzględnić wniosek pracownika o pracę zdalną. Nie będzie mógł odmówić tej formy m.in. pracownicy w ciąży, rodzicowi dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, pracownikowi sprawującemu opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz pracownikowi wychowującemu dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia. Pracodawca będzie mógł odmówić takim pracownikom uwzględnienia wniosku o pracę zdalną tylko, jeżeli jej wykonywanie nie będzie możliwe ze względu na organizację lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Projekt przewiduje zakaz dyskryminacji pracownika wykonującego pracę zdalną. Zobowiązuje też pracodawcę do zapewnienia materiałów i narzędzi niezbędnych do wykonywania pracy. Będzie on musiał również zapewnić instalację, serwis, konserwację narzędzi pracy lub pokryć niezbędne koszty z tym związane, a także pokryć wydatki na energię elektryczną oraz usługi telekomunikacyjne niezbędne do pracy zdalnej.

Pracownik na pracy zdalnej musi się natomiast liczyć z tym, że będzie podlegał kontroli ze strony pracodawcy.

Zyskają różne grupy

- Wkrótce wdrożymy również przepisy unijnej dyrektywy, które przyczynią się do zwiększenia zaangażowania ojców w opiekę nad dziećmi, wzmocnią ochronę pracujących rodziców i zachęcą pracodawców do przygotowywania rozwiązań korzystnych dla pracowników. Projekt przewiduje m.in., że ogólny wymiar urlopu rodzicielskiego zostanie wydłużony o dziewięć nieprzenoszalnych tygodni urlopu i oboje rodzice będą mogli skorzystać z tego urlopu na równych prawach - mówi Marlena Maląg.

MRiPS finansuje także dwa nabory na projekty pilotażowe, w których testuje innowacyjne sposoby pomocy bezrobotnym, poszukującym pracy lub pracodawcom, w tym działania aktywizacji zawodowej kobiet chcących powrócić na rynek pracy. Pierwszy z nich to „Nowe spojrzenie - nowe możliwości”. W jego ramach realizowanych jest 41 projektów na kwotę prawie 40 mln zł. Kolejnym jest „Stabilna praca - silna rodzina”, z 71projektami na kwotę ponad 54 mln zł.

Równość szans na rynku pracy dotyczy także wieku pracownika. Na tle krajów unijnych Polska wypada dobrze, jeśli chodzi o bezrobocie młodych ludzi poniżej 25. roku życia. W tej grupie bezrobocie w ciągu ostatniego roku spadło o prawie 5 pkt proc. i wynosi 11,9 proc. Średnia unijna to 16,6 proc.

- Bardzo się cieszę, że młodzi ludzie, którzy chcą się usamodzielnić, coraz łatwiej znajdują zatrudnienie, jednak wiemy, jak ważne jest dalsze wsparcie w tym obszarze. Dlatego rząd przygotował rozwiązania wspierające młodych pracowników, np. zerowy podatek PIT - wymienia Marlena Maląg, która dodaje, że w celu zwiększania aktywności zawodowej kobiet po 60. i mężczyzn po 65. roku życia rząd wprowadził również zerowy PIT dla seniorów. Pracujący seniorzy, którzy czasowo zrezygnują z pobierania emerytury, będą zwolnieni z PIT do ok. 85,5 tys. zł. Dodatkowo rozliczający się według skali podatkowej skorzystają z kwoty wolnej w wysokości 30 tys. zł. Zachęty i poprawa warunków na rynku pracy powodują, że w ciągu siedmiu lat liczba pracujących emerytów wzrosła o ponad 40 proc. W grudniu 2021 r. pracowało 812,9 tys. emerytów, podczas gdy pod koniec 2015 r. - tylko 575,4 tys.

- Rynek pracy równych szans to także rynek otwarty na pracowników z niepełnosprawnością. W przyjętej niedawno przez rząd strategii na rzecz osób z niepełnosprawnościami założyliśmy, że współczynnik aktywności zawodowej dla takich osób w wieku produkcyjnym wzrośnie z 30 proc. w 2020 r. do 35 proc. w 2025 r. W ciągu kolejnych pięciu lat dynamika ma być jeszcze większa, tak by w 2030 r. wynosił już 45 proc. - wskazuje Marlena Maląg.

Minister zwraca również uwagę na dwa nowo uruchomione programy: „Mieszkanie dla absolwenta” i „Dostępne mieszkanie”. Na każdy z nich rząd przeznaczył po 150 mln zł.