Subskrybuj nas na Youtube
Poszukując pracy, często chodzę na rozmowy rekrutacyjne. Na jednej z nich zapytano mnie, czy jestem mężatką i czy planuję ciążę – pisze pani Wioletta. – Czy przyszły pracodawca ma prawo pytać o takie sprawy?
Zbieranie danych o pracowniku zależy przede wszystkim od rodzaju pracy, jaką ma wykonywać. Podawanie podstawowych, które są niezbędne do podpisania umowy o pracę, a więc imienia i nazwiska, imion rodziców, daty urodzenia, miejsca zamieszkania, wykształcenia i przebiegu dotychczasowego zatrudnienia nie wymaga nawet podpisywania klauzuli – zgody na przetwarzanie danych osobowych. Jeżeli pracodawca rozszerzy zakres niezbędnych informacji (np. o numer telefonu), taka zgoda jest niezbędna. Może być złożona ustnie, ale dla celów dowodowych lepiej umieścić ją w CV lub w specjalnym oświadczeniu. Zgoda na przetwarzanie danych jest niezbędna także wtedy, gdy mają one służyć do czegoś innego niż zawarcie umowy, np. do celów marketingowych.
To zrozumiałe, że podczas rozmowy kwalifikacyjnej pracodawca chce jak najwięcej dowiedzieć się o przyszłym pracowniku, nie wolno mu jednak pytać o dane wrażliwe, czyli objęte szczególną ochroną. Nie wchodzą w grę pytania o poglądy polityczne, o to, czy kandydat jest wierzący (i jakiego wyznania) czy nie. Nie może pytać również o pochodzenie rasowe lub etniczne, kod genetyczny i orientację seksualną. Nie wolno mu również dociekać, czy kandydat ma nałogi, pytać o stan zdrowia oraz o to, czy kobieta szukająca pracy jest w ciąży lub czy ją planuje. Ale uwaga – musi o tym wiedzieć, gdy zatrudnia ją na stanowisku, na którym nie wolno pracować ciężarnym (np. przy promieniowaniu lub dźwiganiu ciężarów).
Dane wrażliwe mogą być przedmiotem rozmowy lub podawane w oświadczeniu tylko wtedy, gdy inne przepisy prawne na to pozwalają. Tak więc o karalność przyszły szef może zapytać np. pracownika administracji publicznej, radcy prawnego lub policjanta. Natomiast stan zdrowia (oprócz rutynowych badań przed przyjęciem do pracy) ważny jest w zawodzie kierowcy i lotnika, gdyż chodzi o przeciwwskazania do podjęcia pracy na danym stanowisku. Do pozostałej wiedzy, obejmującej dane wrażliwe, takie jak palenie papierosów, wyznanie lub orientacja seksualna, nie ma potrzeby wtajemniczać pracodawcy. Gdyby z jakichś powodów pracownik chciał zdradzać swoją sferę prywatną, musi złożyć pisemną zgodę na przetwarzanie tych danych.
Uwaga
Jeśli korzystamy z internetowych portali rekrutacyjnych, zarejestrowanie się w systemie bazy danych zazwyczaj jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na przetwarzanie danych osobowych.
Podstawa prawna
Art. 221 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.). Art. 23, art. 27 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1182).