Czy pracodawca może zdecydować się na obniżenie pracownikom wysokości premii sprzedażowej w razie słabych wyników spółki?
Z orzecznictwa sądowego wynika jednoznacznie, że zasady premiowania – określane przez pracodawcę – mogą zawierać też tzw. warunki negatywne (reduktory premii). Jest to możliwe w sytuacji gdy konkretne i weryfikowalne zasady nabycia świadczenia nadają mu roszczeniowy charakter. Zaistnienie warunków negatywnych umożliwia obniżenie premii, a także pozbawienie jej w całości (wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2016 roku, sygn. II PK 70/15).
Jak obliczyć nagrodę jubileuszową, gdy zmieniają się zasady wynagradzania
Jak obliczyć nagrodę jubileuszową, gdy zmieniają się zasady wynagradzania

Zobacz również
Konstruując mechanizmy premiowe, pracodawca może zatem uzależnić przyznanie pracownikowi świadczenia nie tylko od jego indywidualnych wyników, ale także rezultatów osiąganych przez jego zespół lub samego pracodawcę. Potwierdził to SN w wyroku z 19 marca 1998 r. (sygn. I PKN 562/97). W innym orzeczeniu SN przesądził, że przesłanka osiągnięcia zysku przez spółkę lub też zachowanie jej płynności finansowej może decydować o przyznaniu albo nieprzyznaniu premii (wyrok z 21 czerwca 2007 r., sygn. akt I PK 3/07).
Nie oznacza to jednak, że pracodawca ma całkowitą swobodę w omawianym względzie. Zmniejszenie lub pozbawienie premii jest możliwe tylko wówczas, gdy takie uprawnienie zostanie przez pracodawcę wyraźnie przewidziane w regulacjach premiowych. Nie chodzi w tym przypadku jedynie o ogólnikowe wskazanie takiej możliwości, ale wyraźne uregulowanie i zdefiniowanie przesłanki obniżenia świadczenia oraz trybu i sposobu dokonywania redukcji (wyrok SN z 18 lutego 2016 r., sygn. akt II PK 351/14).
Pracodawca dysponuje oczywiście znacznym zakresem dowolności przy konstruowaniu obowiązujących w firmie systemów premiowych. Warto jednak pamiętać, że jest on ograniczony bezwzględnie obowiązującymi przepisami kodeksu pracy, w tym zakazem dyskryminacji płacowej oraz zasadą wynagradzania za pracę wykonaną. Jednocześnie trzeba przypomnieć, że zatrudniony nie może zrzec się wynagrodzenia należnego, a obowiązkiem pracodawcy jest dokonywanie obiektywnej i sprawiedliwej oceny pracy podwładnego. Wszystkie te elementy trzeba uwzględniać przy określaniu warunków premiowania.
Adrian Prusik radca prawny z kancelarii Wojewódka i Wspólnicy, lider działu produktów emerytalnych