Przepisy prawa pracy gwarantują pracownikom zwolnienie od wykonywania zawodowych obowiązków w przypadkach: ślubu, narodzin, śmierci lub pogrzebu. Ilość wolnych dni związana jest z rodzinną zażyłością. Są jednak zawody, których przedstawiciele w razie problemów osobistych, mogą skorzystać nawet z tygodniowej nieobecności.

Zmiana stanu cywilnego, utrata najbliższej osoby czy poród to z pewnością wydarzenia, które w istotny sposób wpływają na życie każdego, kogo dotyczą. W związku z ogromnymi emocjami, jakie wywołują nie dziwi, że pracownik zamiast myśleć o karierze, woli skupić się na życiu rodzinnym.

W przypadku własnego ślubu lub powitania na świecie potomka, pracownik otrzymuje 2 dni. To samo dotyczy zgonu i pogrzebu małżonka lub rodziców – wynika z treści rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j.: Dz. U. z 2014r., poz. 1632).

Na 1 dzień mogą liczyć rodzice z okazji ślubu dziecka, a także pracownicy w sytuacji śmierci rodzeństwa, teściów, dziadków oraz innych osób, jeśli pozostawały na jego utrzymaniu lub pod jego bezpośrednią opieką.

Niestety, wskazane w rozporządzeniu okoliczności nie obejmują wszystkich sytuacji należących do kategorii ważnych spraw osobistych. Dlatego w przypadku chociażby małżeńskiego kryzysu czy wymiany dokumentów, spowodowanej zmianą miejsca zamieszkania, trzeba skorzystać z 4 dni, przysługujących każdemu zatrudnionemu w ramach urlopu na żądanie lub innych form usprawiedliwiania nieobecności.

Różnica jest jednak zasadnicza. W przypadku urlopu okolicznościowego, pracodawca jest zobowiązany do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, gdy tylko pracownik przyniesie stosowny wniosek i potwierdzi go odpowiednim dokumentem, na przykład aktem urodzenia dziecka. Urlopu na żądanie, co do zasady nie można odmówić. Chyba, że pracownik wiedział od dawna o planowanej nieobecności i mógł zagwarantować sobie wolne na podstawie innych przepisów. Dodatkowo nieobecność nie może działać na niekorzyść zwierzchnika. Przyznanie urlopu wypoczynkowego jest uzależnione od dobrej woli pracodawcy. Musi on zaakceptować wniosek pracownika.

Powyższe regulacje nie dotyczą wszystkich. Na podstawie przepisów szczegółowych wybranym grupom zawodowym przysługuje więcej wolnych dni w ramach urlopów okolicznościowych. Do szczęśliwców należą między innymi: strażacy, policjanci i zawodowi żołnierze.

Strażakom regulacje ujęte w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2016r., poz. 603) gwarantują maksymalnie 5 dni w roku na załatwienie ważnych spraw osobistych i rodzinnych. Przywilej w takim samym wymiarze przysługuje policjantom (Rozporządzenie w sprawie urlopów policjantów, Dz. U. z 2014r., poz. 1282) i żołnierzom. Jednak ci ostatni na podstawie § 18 Rozporządzenia w sprawie urlopów żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2014r., poz. 1503) mają:
- 3 – 5 dni w razie zawarcia związku małżeńskiego, urodzenia się dziecka, pogrzebu małżonka lub pogrzebu dziecka,
- 3 dni gdy dojdzie do: zawarcia związku małżeńskiego przez dziecko (własne, przysposobione, pasierba, dziecko przyjęte na wychowanie i utrzymanie, w tym także w ramach rodziny zastępczej), pogrzebu rodziców, rodzeństwa, teściów, dziadków i byłych prawnych opiekunów żołnierza albo jego małżonka.