Upadłość konsumencka polega na częściowym lub całkowitym umorzeniu zadłużenia osoby fizycznej. Może o nią ubiegać się osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej (konsument) i trwale zaprzestała płacenia swoich zobowiązań, czyli popadła w stan niewypłacalności.
Do redakcji gazetaprawna.pl z pytaniem zwróciła się czytelniczka. Kobieta jest po rozwodzie. Nie posiada majątku. Zatrudniona na umowę o pracę na ¼ etatu z pensją netto ok. 600 zł. W jednym z banków posiada kredyt odnawialny zaciągnięty w 2017 roku. Obecnie zadłużenie wynosi kilkadziesiąt tysięcy złotych, a ona przestała spłacać raty. Przed podwyżkami stóp procentowych rata wynosiła ok. 250 zł, obecnie jest już ok. 500 zł, a to raczej nie koniec podwyżek. Czytelniczka pyta, czy w jej przypadku zastosowanie upadłości konsumenckiej jest jakimś wyjściem?
Poprosiliśmy o wyjaśnienie kto i na jakich warunkach może ubiegać się o upadłość konsumencką.
Upadłość konsumencka polega na częściowym lub całkowitym umorzeniu zadłużenia osoby fizycznej. Może o nią ubiegać się osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej (konsument) i trwale zaprzestała płacenia swoich zobowiązań, czyli popadła w stan niewypłacalności. Jest to sytuacja, w której doszło do utraty zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Wobec tego, iż czytelniczka zaprzestała płacenia swoich zobowiązań, może ona podjąć starania o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Stała się osobą, która trwale zaprzestała płacenia swoich zobowiązań. Aktualnie coraz większa liczba osób posiadających zadłużenie w bankach lub parabankach składa wnioski o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Jest to sposób na wyjście z problemów finansowych.
W obecnym stanie prawnym sąd nie bada przyczyn powstania stanu niewypłacalności na etapie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Powody te są brane pod rozwagę sądu nas późniejszym etapie postępowania. Oznacza to, iż każdej osobie fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej, która trwale zaprzestała płacenia swoich zobowiązań finansowych, zostanie ogłoszona upadłość konsumencka. Nie ma tu znaczenia co było przyczyną powstania zadłużenia.
W celu rozpoczęcia postępowania o ogłoszenie upadłości należy we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania upadłego sądzie rejonowym złożyć prawidłowo wypełniony wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wraz z załącznikami. Wniosek składa się na urzędowym formularzu. Załącznikami są dokumenty potwierdzające fakt istnienia długu i jego wysokość, np. wyroki sądowe, nakazy zapłaty, pisma otrzymywane od komornika, umowy kredytowe itp. Do wniosku warto również załączyć dokumenty, które wskazują na przyczynę powstania zadłużenia, np. dokumentację medyczną oraz dokumenty potwierdzające aktualną sytuację życiową upadłego, np. dokumentacja medyczna upadłego lub członków rodziny, faktury za media, umowę o pracę itp. Istnieje również możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w formie elektronicznej na tej stronie
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 30zł. Rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej następuje na tzw. posiedzeniu niejawnym. Oznacza to, że upadły nie musi stawiać się w sądzie na rozprawie.
W momencie wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości zarząd całym majątkiem upadłego przejmuje doradca restrukturyzacyjny. Oznacza to, iż to on pobiera i dysponuje wynagrodzeniem (rentą, emeryturą itp.) upadłego, jego rachunkiem bankowym. Odbiera również korespondencję upadłego. Jest to bardzo trudny moment dla upadłego. W tym czasie traci on całkowicie zarząd swoim majątkiem. Doradca musi pozostawić do dyspozycji upadłego kwotę na bieżące koszty utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu. Nie zajmie on również rzeczy codziennego użytku, które są nam niezbędne do funkcjonowania, jak sprzęty gospodarstwa domowego czy nasze narzędzia pracy. Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej wszystkie prowadzone postępowania egzekucyjne umarzają się. Z chwilą ogłoszenia upadłości między małżonkami powstaje również rozdzielność majątkowa.
Postępowanie prowadzone przez doradcę restrukturyzacyjnego ma na celu ustalenie majątku upadłego i zawiadomienie wierzycieli o toczącym się postępowaniu. Doradca sporządza również listę wierzytelności oraz projekt planu spłaty lub też występuje do sądu z wnioskiem o umorzenie postępowania, co wiąże się z umorzeniem zobowiązań
W trakcie postępowania o upadłość konsumencką sąd będzie bada czy doprowadzenie do niewypłacalności lub istotne zwiększenie jej stopnia miało miejsce w sposób celowy: powstało umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Jeśli dłużnik doprowadził do sytuacji, w której się znalazł celowo, sąd odmówi ustalenia planu spłaty wierzycieli. Wyjątkowo w takim przypadku do oddłużenia dojdzie, jeśli jest to uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. Jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie (lecz nie celowo) lub wskutek rażącego niedbalstwa, to plan spłaty wierzycieli nie może być krótszy niż 3 lata i dłuższy niż 7 lat. Warto podkreślić, iż wysokość rat w planie spłaty uzależniona jest od indywidualnej sytuacji majątkowej i możliwości zarobkowych danej osoby.
Upadłość konsumencka jest korzystna dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które stały się niewypłacalne. Przestały regulować swoje wymagalne zobowiązania finansowe. Osoby te nie muszą posiadać żadnego majątku. Po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego i zrealizowaniu planu spłaty osoby takie stają się wolne od długów. Zaczynają życie z tzn. „czystą kartą”. Postępowanie upadłościowe ma na celu pomoc dłużnikowi w spłacie jego zobowiązań. Jest ono korzystne dla dłużnika, gdyż zwykle spłaca on jedynie część swoich zobowiązań lub też są one mu umarzane w całości.