Generalne wzmocnienie pozycji konsumenta na rynku energii elektrycznej i wprowadzenie do porządku prawnego obywatelskich społeczności energetycznych – to główne założenia nowelizacji obejmującej prawo energetyczne oraz ustawę o odnawialnych źródłach energii.

Projekt przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska ma na celu przede wszystkim wdrożenie rozwiązań zawartych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej.
Unijny akt jest ukierunkowany zwłaszcza na stworzenie uczciwego i skierowanego na potrzeby konsumentów rynku energetycznego we wszystkich państwach Unii Europejskiej. Zakłada m.in.: ochronę uboższych odbiorców energii, prawo do wcześniejszej informacji na temat planowanego odłączenia prądu i samodzielnego wyboru dostawcy energii, również z możliwością porównania cen dostawców funkcjonujących na rynku.
Podobne rozwiązania zostaną wprowadzone również na gruncie polskiej ustawy. W projekcie założono, że od 2026 r. będzie można dokonać zmiany sprzedawcy energii elektrycznej w ciągu doby. Odbiorcy końcowi w gospodarstwach domowych i mikroprzedsiębiorstwach obligatoryjnie zyskają dostęp do porównywarki ofert sprzedaży energii. Jest jeden warunek – przewidywane roczne zużycie prądu musi w ich przypadku wynieść mniej niż 100 000 kWh. Całkowitą nowością będzie wprowadzenie obywatelskiej społeczności energetycznej, która będzie mogła funkcjonować jako stowarzyszenie, spółdzielnia, spółka osobowa albo z ograniczoną odpowiedzialnością. Organizacja zyska możliwość bezpośredniego udziału m.in. w wytwarzaniu i dzieleniu się energią elektryczną z innymi odbiorcami. Przystąpienie do społeczności ma być dobrowolne.
Zmiany obejmą również umowy, które dostawca energii zawiera z odbiorcą końcowym. Ustawodawca proponuje wprowadzenie obowiązku streszczania kluczowych warunków umowy w taki sposób, by były one zrozumiałe dla konsumenta. Niezbędne minimum zakresu informacji będzie zawarte w przepisach. To jedna ze zmian, która ma wzmocnić pozycję konsumenta i zapewnić mu poszanowanie jego praw. Dostawca będzie musiał także informować z wyprzedzeniem o planowanych podwyżkach w zakresie dostawy energii i ich przyczynach. Termin ten wyniesie odpowiednio: miesiąc dla odbiorców w gospodarstwach domowych i dwa tygodnie w innych przypadkach. Lepiej chronione mają być osoby, których nie stać na opłacanie rachunków. Zanim prąd w gospodarstwie domowym zostanie odłączony, dostawca będzie musiał poinformować o możliwych metodach rozwiązania problemu, np. o alternatywnych planach płatności.
Większość projektowanych zmian – z kilkoma wyjątkami – ma wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. ©℗
Całkowitą nowością będzie wprowadzenie obywatelskiej społeczności energetycznej, mogącej funkcjonować jako stowarzyszenie, spółdzielnia, spółka osobowa albo z o.o.
Etap legislacyjny
Projekt w trakcie opiniowania