Budzące duże wątpliwości prawników zmiany w prawie karnym będą przedmiotem dzisiejszych głosowań w izbie wyższej parlamentu. Chodzi o regulacje dotyczące przestępstw przeciwko wolności seksualnej oraz wyłączenie odpowiedzialności karnej żołnierzy i funkcjonariuszy broniących granicy.

Uchwalona przez Sejm nowelizacja m.in. zmodyfikowała typ podstawowy przestępstwa zgwałcenia poprzez dodanie „innego sposobu” doprowadzenia do obcowania płciowego mimo braku zgody osoby pokrzywdzonej, jako zachowania prowadzącego do zaistnienia przestępstwa. Stanowi to uzupełnienie uregulowanych już w kodeksie karnym karalnych sposobów działania sprawcy poprzez przemoc, groźbę bezprawną i podstęp. Wprowadzono również zapisy o karalności zachowania polegającego na doprowadzeniu innej osoby do obcowania płciowego poprzez wykorzystanie jej braku możliwości rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem. Zmodyfikowane zostało także przestępstwo seksualnego wykorzystania niepoczytalności lub bezradności.

W toku prac komisji senackich zgłoszono do tej ustawy wiele uwag oraz propozycji poprawek, podnosząc m.in., iż nowelizacja w obecnym kształcie, wbrew intencjom projektodawców, pozostawi domniemanie zgody, zamiast przyjęcia, iż dostępności seksualnej bez wyraźnej zgody nie ma. W dyskusji zwracano uwagę na wady projektu o charakterze konstytucyjnym oraz legislacyjnym. Komisja zaproponowała jednak Senatowi wprowadzenie zmian w bardzo ograniczonym zakresie, w tym, aby w zakresie zgwałcenia małoletniego poniżej 15. roku życia oprzeć się na dotychczasowej definicji zgwałcenia zawierającej przesłanki przemocy, groźby bezprawnej i podstępu. Jak argumentował senator Jacek Trela, małoletni nie może skutecznie wyrazić zgody na obcowanie płciowe w rozumieniu tego przepisu, a więc wprowadzenie tej przesłanki nie powinno mieć miejsca. Zaproponowano również wydłużenie vacatio legis noweli z sześciu do dwunastu miesięcy.

Komisje sejmowe pracowały również w ostatnich dniach nad projektem ustawy zmieniającej m.in. zasady udziału Sił Zbrojnych w operacji wojskowej prowadzonej na terenie RP w czasie pokoju i określenia dla tego udziału zasad użycia broni i innych środków. W przypadku tego projektu szczególne wątpliwości wśród komentatorów budziło wyłączenie odpowiedzialności za przestępstwa użycia lub wykorzystania przez żołnierzy i funkcjonariuszy, w określonych sytuacjach, środków przymusu bezpośredniego, broni lub innego uzbrojenia niezgodnie z zasadami – jeżeli okoliczności wymagają natychmiastowego działania.

Swoje zastrzeżenia, m.in. o charakterze konstytucyjnym i legislacyjnym, dotyczące projektowanych rozwiązań przedstawił Krakowski Instytut Prawa Karnego, przestrzegając, iż zaproponowany kształt przepisów nie daje żadnego bezpieczeństwa osobom, które miałyby na te regulacje się powoływać, a dodatkowo tworzy zagrożenie dla osób postronnych. Komisje senackie nie zdecydowały się jednak zarekomendować uchylenia wątpliwych rozwiązań.

W chwili zamknięcia niniejszego wydania gazety dyskusja nad projektami nie była jeszcze skończona, a ostateczną decyzję w zakresie zgłoszonych poprawek, jak i samych ustaw Senat podejmie dziś na posiedzeniu plenarnym.©℗