Od 1 czerwca 2024 r. notariusze w ściśle określonych przypadkach będą mieli obowiązek sprawdzenia czy dokonano zastrzeżenia numeru PESEL w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL. Jeśli numer PESEL będzie zastrzeżony, notariusz odmówi dokonania czynności notarialnej. Jak uniknąć takiej sytuacji? O czym należy wiedzieć?

Zastrzeżenie PESEL od 1 czerwca. Co zrobi notariusz?

Ustawa o ograniczaniu niektórych skutków kradzieży tożsamości wprowadziła możliwość zastrzeżenia przez osoby fizyczne posiadanego numeru PESEL. To ważny krok w ochronie przed kradzieżą tożsamości. Zastrzeżenie numeru PESEL powoduje zablokowanie numeru PESEL widoczne w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL prowadzonym przez Ministra Cyfryzacji. Jeżeli PESEL został zastrzeżony, poszczególne instytucje będą miały obowiązek odmówić przeprowadzenia danej czynności. Ustawa wprowadza m.in obowiązek sprawdzenia przez notariusza, czy numer PESEL osób stawających do czynności notarialnych nie został zastrzeżony. Obowiązek ten będzie dotyczył czynności takich jak:

  • nabycie, zbycie lub obciążenie nieruchomości lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich,
  • sporządzenie pełnomocnictwa do nabycia, zbycia lub obciążenia nieruchomości lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich.

W przypadku innych często dokonywanych w kancelariach notarialnych czynności – takich jak poświadczenie dziedziczenia, umowa przedwstępna czy umowa majątkowa małżeńska – notariusze będą mogli dokonać weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL i odmówić dokonania czynności, jeśli weryfikacja wykaże zastrzeżenie numeru PESEL.

– Aby proces weryfikacji przebiegał sprawnie, w prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną systemie teleinformatycznym Rejestry Notarialne utworzony został dodatkowy moduł, który pozwoli notariuszom i ich zastępcom na szybką łączność z Rejestrem Zastrzeżeń Numerów PESEL – informuje not. Magdalena Arendt, rzeczniczka prasowa Krajowej Rady Notarialnej.

Zastrzeżenie numeru PESEL. Co trzeba wiedzieć przed wizytą u notariusza?

Jak należy przygotować się do wizyty w kancelarii notarialnej, jeśli planujemy dokonanie czynności wymagającej sprawdzenia numeru PESEL?

­– Wystarczy przed umówioną wizytą odwołać zastrzeżenie – online jest to możliwe także w trakcie wizyty, gdyż odbywa się w czasie rzeczywistym – korzystając z serwisu mObywatel.gov.pl, aplikacji mObywatel lub osobiście w urzędzie gminy. Po dokonaniu czynności notarialnej numer PESEL będzie można ponownie zastrzec – radzi Arendt.

Czym jest rejestr zastrzeżeń numerów PESEL?

Rejestr zastrzeżeń numerów PESEL to państwowa baza w której gromadzone są informacje na temat zastrzeżenia numeru PESEL. Dane zawarte w rejestrze to np. informacja o: chwili zastrzeżenia lub anulowaniu zastrzeżenia numeru PESEL, oraz o podmiocie, który zarejestrował te zdarzenia. Jeśli zastrzeżesz swój numer PESEL, znajdzie się on w państwowym rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL.

Nie pamiętasz, czy Twój numer PESEL jest zastrzeżony? Status sprawdzisz w aplikacji mObywatel.

Opinia: Tomasz Karłowski, prezes Rady Izby Notarialnej w Warszawie

Dyskutujemy o tym co robić w przypadku cudzoziemca, który prawdopodobnie ma numer PESEL, a nie przyznaje się do tego i nie ma dokumentów, które pozwoliłyby to zweryfikować. Chodzi zwłaszcza o Ukraińców, którzy legitymują się ukraińskimi paszportami, natomiast numery PESEL były im nadawane z racji uzyskiwania w Polsce jakiś świadczeń. Prawdopodobnie będziemy wymagać od klienta zaświadczenia o tym, czy posiada PESEL czy nie, tak aby zagwarantować bezpieczeństwo obrotu.

Prosimy, aby każdy, kto wybiera się do notariusza w celu nabycia, zbycia lub obciążenia nieruchomości, pamiętał o tym, aby odhaczyć zastrzeżenie PESEL-u. Wiele osób zdecydowało się na zastrzeżenie PESEL-u i nie ma świadomości, że u notariusza lub w banku muszą mieć ten numer mieć ponownie „odstrzeżony”. Co prawda można dokonać tego nawet w kancelarii przez aplikację mObywatel, ale procedura trochę trwa, jeśli do jednego aktu stawi się kilka osób i każda po kolei będzie musiała ją przechodzić, czynność notarialna znacznie się opóźni.

notował Tomasz Ciechoński