Czego dowiemy się o adwokacie? Jego droga zawodowa to sprawa publiczna

Okręgowa rada adwokacka jest podmiotem obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej i nie może odmówić przekazania danych dotyczących wykonywania zawodu przez konkretnego adwokata – wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach.

Obywatel wystąpił do Okręgowej Rady Adwokackiej w Kielcach w trybie przewidzianym w ustawie o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902) o udzielenie odpowiedzi na 15 pytań dotyczących wymienionego z nazwiska adwokata.

Pytania dotyczyły tego, kiedy, na jakiej uczelni i z jaką oceną wskazany adwokat ukończył studia, w jakich latach odbywał aplikację, kiedy i z jakim wynikiem złożył egzamin adwokacki, czy toczyły się lub toczą wobec niego postępowania dyscyplinarne (autor pisma wnioskował m.in. o przesłanie ewentualnych orzeczeń kończących te postępowania), jakie są dane kontaktowe do jego kancelarii oraz czy pełnił funkcję w samorządzie zawodowym i jakie wynagrodzenie otrzymywał z tego tytułu.

Pismo trafiło do koordynatora ds. dostępu do informacji publicznej i ochrony danych osobowych Naczelnej Rady Adwokackiej, który odmówił udzielenia informacji. Stwierdził, że nie stanowi informacji publicznej „zbiór informacji o konkretnym adwokacie, który prima facie zbierany jest z pobudek osobistych wnioskodawcy, a nie w celu ochrony interesu ogółu społeczeństwa”. Ze stanowiska wynikało też, że motywacją wnioskodawcy są szykany wobec organów izb adwokackich i adwokatury. Na dalszym etapie ORA w Kielcach zwracała uwagę, że ta sama osoba składała tożsame wnioski o dostęp do informacji publicznej i usiłowała uzyskać z tego tytułu zasądzenie sumy pieniężnej (takie sprawy toczyły się przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi w Kielcach i we Wrocławiu, sygn. akt odpowiednio II SAB/Ke 76/23 i IV SAB/Wr 175/23). Obywatel argumentował natomiast, że każdy powinien mieć prawo do danych o przebiegu drogi zawodowej adwokata, któremu powierza nierzadko bardzo istotne sprawy.

Wobec braku satysfakcjonującej odpowiedzi wnioskodawca złożył skargę do WSA w Kielcach na bezczynność ORA. Sąd uznał ją w przeważającej części za zasadną. Zauważył, że „zobowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności organy samorządu zawodowego”. Z tego powodu uznał, że ORA była zobowiązana do rozpatrzenia wniosku skarżącego.

Kolejne zagadnienie dotyczyło tęgo, czy wnioskowane dane stanowią informację publiczną. WSA stwierdził, że waloru tego nie ma jedynie odpowiedź na jedno z 15 zadanych pytań – o ocenę, z jaką adwokat skończył studia. Uzasadniał, że informacja ta nie ma wpływu na uzyskanie wpisu na listę adwokatów ani związku z wykonywaniem zawodu.

Informacją publiczną są natomiast – w ocenie sądu – dane objęte pozostałymi pytaniami. Podstawą takiego rozumowania jest pogląd orzeczniczy, wedle którego osoba wykonująca zawód zaufania publicznego jest osobą pełniącą funkcje publiczne. „Nie oznacza to jednak, że wszystkie informacje dotyczące adwokata są związane z wykonywaniem zadań władzy publicznej. Takimi informacjami nie są przykładowo informacje dotyczące aktywności zawodowej adwokata i aplikanta adwokackiego w sprawach konkretnych podmiotów. Informacje ogólne, dotyczące wykonywania zawodu przez konkretnego adwokata, odnoszące się do jego wykształcenia, tytułu naukowego, miejsca i formy prowadzonej działalności, ewentualnych postępowań dyscyplinarnych, działalności w samorządzie adwokackim, będą stanowić informację publiczną” – czytamy w uzasadnieniu wyroku.

WSA nie zgodził się też, że ORA nie ma możliwości udostępnienia informacji dotyczących postępowań dyscyplinarnych, które są w posiadaniu osobnych organów (sądu dyscyplinarnego i rzecznika dyscyplinarnego). Stwierdził natomiast, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, i nie znalazł podstaw do nakładania grzywny. Nie dopatrzył się też jakichkolwiek dolegliwości czy niedogodności, jakich doznałby obywatel w związku z bezczynnością ORA, dlatego oddalił skargę w części dotyczącej zapłaty na jego rzecz sumy pieniężnej.©℗

orzecznictwo