31 marca 2020 r. weszła w życie jedna z wielu nowelizacji ustawy covidowej (ustawy z marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19). Jednym z przepisów, który został wówczas wprowadzony, był art. 15zzr, który przewidywał zawieszenie – na czas epidemii lub ogłoszonego zagrożenia epidemicznego – biegu przedawnienia karalności wykroczeń i przestępstw. Niestety, jak to w takich wypadkach bywa, ustawodawca nie doprecyzował kwestii, o jakie czyny chodzi – czy dokonane po wejściu w życie tego przepisu, czy może wszelkie wykroczenia, występki i zbrodnie, również popełnione przed pandemią.
Problem okazał się poważny, gdyż nawet sądy nie rozstrzygały tej kwestii w sposób jednolity. Dlatego prezes Izby Karnej SN zdecydował się zadać w tej sprawie pytanie prawne. Co ciekawe, stanowisko prokuratury szło w kierunku uznania, że zawieszenie biegu przedawnienia dotyczy tylko czynów popełnionych po wejściu w życie problematycznego przepisu.
SN orzekł jednak inaczej – we wczorajszej uchwale stwierdził, iż wynikające z art. 15zzr ust. 6 ustawy covidowej wstrzymanie od dnia 31 marca 2020 r. biegu terminu przedawnienia karalności w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia dotyczy czynów zabronionych niezależnie od tego, czy zostały popełnione począwszy od 31 marca 2020 r., czy też przed tą datą. Praktycznie więc mechanizm objął wszystkie nieprzedawnione wykroczenia i przestępstwa.
Przedawnienie zobowiązań podatkowych stanie się iluzją [WYWIAD]
Przedawnienie zobowiązań podatkowych stanie się iluzją [WYWIAD]

Zobacz również
– Instytucja zawieszenia biegu przedawnienia nie jest nowa, znały ją przepisy poprzednio obowiązujących ustaw. Również obecne regulacje ustawowe przewidują, w określonych sytuacjach, że bieg przedawnienia karalności czynów może zostać wstrzymany. Tu też mamy taką sytuację – wyjaśniał sędzia Marek Pietruszyński. – Przepis posługuje się określeniem „przedawnienie nie biegnie”. Odnosi się on do wszystkich czynów określonych w ustawie, a zawężająca wykładnia w tym wypadku jest nietrafna i nie ma podstaw, także z punktu widzenia standardów prawa i aksjologii – mówił. Dodał także, że konstytucja nie określa prawa do przedawnienia, zatem nawet tak szeroka regulacja nie narusza reguł konstytucyjnych.
Warto podkreślić, że wprawdzie art. 15zzr ustawy covidowej już nie obowiązuje – został uchylony po zaledwie dwóch miesiącach obowiązywania. Ale obecnie obowiązuje art. 15zzr1 tej ustawy, który z kolei stanowi, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu, nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe, a okresy powyższe liczą się od 14 marca 2020 r. – w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego, oraz od 20 marca 2020 r. – w przypadku stanu epidemii.

orzecznictwo

Uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 14 września 2022 r., sygn. I KZP 9/22. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia