Niekonstytucyjne jest ograniczenie dla osób powyżej 35 lat, które zamyka im dostęp do aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej; zaś dla osób powyżej 40 lat do aplikacji uzupełniających - uważa RPO, który w sprawie skierował wniosek do Trybunału Konstytucyjnego.

"Od momentu utworzenia Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury droga do uzyskania zawodu sędziego jest coraz bardziej ograniczana. (...) Wprowadzenie limitów wiekowych przy przyjęciu na aplikację sędziowską lub prokuratorską jeszcze bardziej utrudnia dostęp do uzyskania zawodu sędziego" - wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich w swoim wniosku.

Jak podkreśla RPO "niektóre osoby dopiero po osiągnięciu wskazanego w ustawie progu wiekowego mają możliwość podjęcia dalszego rozwoju zawodowego" i może to być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak na przykład konieczność zgromadzenia odpowiednich oszczędności finansowych, by podjąć dalszą naukę, czy też pozostawanie na urlopie macierzyńskim lub tacierzyńskim.

W związku z tym RPO Marcin Wiącek, do którego wpływały skargi w tej kwestii, zaskarżył niedawno do TK dwa przepisy z ustawy o KSSiP. Jak przypomniał przepisy te weszły w życie na mocy jednej z nowelizacji ustawy o KSSiP i obowiązują od lata 2018 r. "Wcześniej ustawa nie przewidywała ograniczeń wiekowych dla kandydatów. Mimo że KSSiP utworzono w 2009 r., to dopiero po 9 latach zdecydowano się na wprowadzenie takiego limitu" - podkreślił Rzecznik.

Obecnie aplikantem aplikacji sędziowskiej albo aplikacji prokuratorskiej może zostać wyłącznie osoba, która nie ukończyła w dniu przeprowadzenia pierwszego etapu konkursu 35. roku życia. Z kolei aplikantem uzupełniającej aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej, przeznaczonej dla referendarzy sądowych, asystentów sędziego lub asystentów prokuratora, może zostać osoba, która nie ukończyła 40. roku życia.

Jednak - jak wskazał Rzecznik - argumentów na wprowadzenie takiego limitu w 2018 r. nie przedstawiono. "Nie wykazano, że wprowadzany limit jest obiektywnie, racjonalnie uzasadniony i jest środkiem właściwym i koniecznym. A to jest niezbędne, aby odmienne traktowanie ze względu na wiek nie zostało uznane za przejaw dyskryminacji" - zaznaczył RPO.

Ponadto - jak przypomniano we wniosku - istnieją jeszcze inne drogi objęcia urzędu sędziego i prokuratora. Odnoszą się one do osób wykonujących przez określony czas zawód adwokata, radcy prawnego, czy notariusza albo posiadających tytuł profesora, czy doktora habilitowanego nauk prawnych. "Wobec tych osób nie wprowadzono górnego limitu wiekowego. Mogą zostać sędzią lub prokuratorem zarówno w wieku 35, jak i 59 lat" - argumentuje RPO.

Dlatego - w ocenie Rzecznika - oba z zaskarżonych przepisów ustanawiających limity wieku są niezgodne z zasadami równego traktowania i niedyskryminacji. "Podważają ponadto gwarancję równego dostępu do służby publicznej - z uwagi na niezachowanie zasady proporcjonalności" - napisał RPO.

Rzecznik wskazuje bowiem, że to "nie wiek, lecz kwalifikacje zawodowe, predyspozycje moralne oraz doświadczenie zawodowe powinny decydować o dostępie do zawodu sędziego lub prokuratora". "W interesie wymiaru sprawiedliwości jest bowiem to, aby stanowiska te obejmowali najlepsi kandydaci" - podsumowano we wniosku.

Wniosek otrzymał już sygnaturę w TK. Teraz stanowiska w tej sprawie powinni złożyć Prokurator Generalny i Sejm. (PAP)

Autor: Marcin Jabłoński

mja/ mhr/