Subskrybuj nas na Youtube
Po ustaniu stosunku pracy lub zlecenia podatnik ma prawo złożyć płatnikowi oświadczenia i wnioski, które mogą wpłynąć na wysokość zaliczki na podatek od wypłaconych później świadczeń – potwierdzają dyrektor KIS i Ministerstwo Finansów.
W tej kwestii dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zmienił właśnie zdanie – jeszcze w styczniu br. twierdził inaczej.
Jego aktualną wykładnię potwierdza również niedawna odpowiedź resortu finansów na pytanie Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Czytamy w niej: „Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku, że nie ma przeszkód, aby podatnik po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi złożył płatnikowi »nowe« oświadczenie/wniosek, które będzie mogło mieć wpływ na obliczanie zaliczki na podatek od świadczeń dokonywanych po ustaniu stosunku prawnego łączącego strony”.
Wnioski i oświadczenia
Problem dotyczy PIT-2, czyli oświadczenia składanego przez podatników płatnikowi dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy. Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2023 r. można złożyć takie oświadczenie nie tylko jednemu płatnikowi, ale maksymalnie trzem, i niekoniecznie muszą to być pracodawcy (mogą to być np. zleceniodawcy).
W PIT-2 podatnik może zawrzeć wiele rozmaitych wniosków i oświadczeń, np. o pomniejszenie zaliczki o kwotę zmniejszającą podatek, o zamieszkiwaniu poza miejscowością zakładu pracy (aby pracodawca odliczał pracownikowi podwyższone koszty uzyskania przychodu), o zamiarze opodatkowania łącznie z małżonkiem albo jako samotny rodzic, o spełnieniu warunków do tzw. ulg zero PIT (czyli zwolnień na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT).
Natomiast po ustaniu stosunku prawnego płatnik, jeśli ma jeszcze do wypłaty jakieś świadczenia, to zasadniczo pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika. Tak wynika z art. 31a ust. 7 ustawy o PIT. Od tej zasady są nieliczne wyjątki, dotyczą one wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11, czyli o niestosowanie:
- ulgi dla młodych (tj. zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT),
- miesięcznych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów w wysokości podstawowej 250 zł lub podwyższonej 300 zł,
- 50-proc. kosztów uzyskania przychodów.
We wniosku o interpretację indywidualną firma (płatnik) spytała o następujący przypadek:
Przykład
24 stycznia 2023 r. ustał stosunek pracy. 30 stycznia 2023 r. zostało wypłacone wynagrodzenie za pracę wykonaną w czasie, gdy zatrudnienie jeszcze trwało.
Firma musiała rozstrzygnąć, czy przy naliczaniu wynagrodzenia wypłacanego 30 stycznia 2023 r.:
■ powinna uwzględnić złożone w trakcie trwania stosunku pracy oświadczenia lub wnioski,
■ będzie mogła uwzględnić wnioski lub oświadczenia złożone przez pracownika 27 stycznia 2023 r., a więc już po ustaniu stosunku prawnego.
W interpretacji z 23 marca 2023 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.1095.2022.2.MN) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że po ustaniu stosunku prawnego:
■ płatnik już z chwilą ustania tego stosunku pomija złożone wcześniej przez podatnika wnioski (z wyjątkami), a nie – jak sądziła firma – najpóźniej od następnego miesiąca,
■ podatnik nie traci prawa do złożenia płatnikowi oświadczeń i wniosków, które mogłyby mieć wpływ na obliczenie zaliczki na PIT od świadczeń dokonywanych po ustaniu tego stosunku.
Zmiana wykładni
Warto podkreślić, że w tej drugiej kwestii dyrektor KIS zmienił zdanie, bo wcześniej – w interpretacji z 25 stycznia 2023 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.1095.2022.1.MN) – stwierdził co innego. Wtedy uważał, że po ustaniu stosunku prawnego nie da się już złożyć byłemu pracodawcy (zleceniodawcy) wniosków i oświadczeń mających wpływ na obliczanie zaliczki na PIT.
Teraz jednak przyznał, że art. 31a ust. 7 mówi wyłącznie o oświadczeniach i wnioskach złożonych przez podatnika „uprzednio”. Przepis ten odnosi się zatem tylko do oświadczeń i wniosków złożonych przed datą, z którą ustaje stosunek prawny łączący podatnika z płatnikiem – potwierdził dyrektor KIS.
Zwrócił też uwagę na to, że samo ustanie stosunku prawnego nie powoduje, iż jego strony przestają być w relacji płatnik–podatnik. Płatnik nadal może wykonywać swoje obowiązki przy wypłacie należnych podatnikowi świadczeń (np. zaległych).
Dlatego – jak czytamy w najnowszej interpretacji – po ustaniu stosunku prawnego „podatnik nie traci uprawnień do złożenia płatnikowi oświadczeń i wniosków, które mogłyby mieć wpływ na obliczenie zaliczki na podatek dochodowy od świadczeń dokonywanych po ustaniu ww. stosunku”.
MF to potwierdza
Inny przykład dotyczący podobnej sytuacji przedstawiło SKwP we wspomnianym pytaniu do Ministerstwa Finansów:
Przykład
Pracownik (osiągnął wiek emerytalny, ale nie złożył wniosku do ZUS o ustalenie emerytury) złożył w styczniu 2023 r. oświadczenie o spełnieniu warunków uprawniających do ulgi dla pracującego seniora (część G formularza PIT-2).
Z końcem lutego 2023 r. stosunek pracy uległ rozwiązaniu za porozumieniem stron i oświadczenie przestało obowiązywać.
Pod koniec marca 2023 r. były pracownik ma dostać 13. pensję w wysokości 5 tys. zł brutto. Czy może złożyć w marcu 2023 r. (już po rozwiązaniu stosunku pracy) ponowne oświadczenie (w części G PIT-2), że spełnia warunki do skorzystania z ulgi dla seniora, aby były pracodawca nie pobrał mu zaliczki na PIT od „13” (zakładamy, że senior będzie nadal spełniał pozostałe warunki do skorzystania z tej ulgi, czyli przede wszystkim nie będzie pobierał emerytury)?
W odpowiedzi MF stwierdziło: „Tak, podatnik, jeśli nadal spełnia warunki do ulgi dla seniora, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy PIT, może po ustaniu stosunku prawnego łączącego strony złożyć płatnikowi «nowe» oświadczenie PIT-2, z tym że w przypadku zmiany okoliczności mających wpływ na obliczenie zaliczki na podatek podatnik jest zobowiązany wycofać lub zmienić złożone uprzednio oświadczenie lub wniosek. Wycofanie i zmiana złożonego wcześniej oświadczenia lub wniosku następuje poprzez złożenie nowego oświadczenia lub wniosku”.
Odpowiada podatnik
Podatnicy powinni jednak pamiętać, że nie mogą składać PIT-2 „na lewo i prawo”, bo grozi to niedopłatą podatku. A za podatki odpowiada całym swoim majątkiem nie kto inny, jak podatnik (art. 26 ordynacji podatkowej).
Co więcej, od 2023 r. płatnik (wypłacający świadczenia) nie ponosi odpowiedzialności, gdy zaniżenie lub nieujawnienie przez niego podstawy opodatkowania wynika z zastosowania wniosków lub oświadczeń złożonych przez podatnika. Reguła ta wynika z art. 31a ust. 10 ustawy o PIT.
Podatnicy powinni więc w pierwszej kolejności pamiętać, że jeśli zarabiają na podstawie kilku umów, to kwotę zmniejszającą podatek może im odjąć – przy obliczaniu zaliczki na PIT – maksymalnie trzech płatników (pracodawców, zleceniodawców, ZUS). Każdy z nich w takiej sytuacji odlicza tę kwotę proporcjonalnie, aby łącznie u wszystkich płatników nie przekroczyła ona w tym samym miesiącu 300 zł (tj. jednej dwunastej kwoty zmniejszającej podatek, która wynosi 3600 zł rocznie). To oznacza, że zaliczki na PIT nie mogą być pomniejszone o więcej niż:
- 300 zł – gdy podatnik upoważnił do tego tylko jednego płatnika,
- 150 zł – gdy podatnik upoważnił do tego dwóch płatników,
- 100 zł – gdy podatnik upoważnił do tego trzech płatników. ©℗
