Fiskus nadal uzależnia opodatkowanie czynszu najmu ryczałtem od dochodów spółek od oceny rynkowości transakcji i tego, czy zostałaby ona zawarta bez powiązań między najemcą a wynajmującym. Ale nie każdy podatnik może liczyć na odpowiedź w tej kwestii.
Pojawiły się już pierwsze odmowy wydania interpretacji – z uwagi na klauzulę przeciw unikaniu opodatkowania.
Przypomnijmy, że założeniem ryczałtu od dochodów spółek (zwanego potocznie estońskim CIT) jest to, aby zyski spółki były opodatkowane dopiero przy wypłacie wspólnikom dywidendy. Spółka musi jednak szybciej uiścić podatek, jeżeli wypłaca zyski w ukrytej formie, czyli takiej, o której mowa w art. 28m ust. 3 ustawy o CIT. Jednym z nich może być czynsz płacony wspólnikom, udziałowcom lub akcjonariuszom za wynajem składników majątku potrzebnych spółce do prowadzenia działalności gospodarczej (np. maszyn, pomieszczeń biurowych).
W artykule „Fiskus pilnuje zysku wyciekającego z estońskiej spółki” (DGP nr 242/2022) wskazaliśmy, kiedy – w świetle dotychczasowych interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – czynsz najmu nie jest ukrytym zyskiem, a więc nie jest opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek. Dzieje się tak wtedy, gdy:
- wynagrodzenie zostało ustalone na warunkach rynkowych i nie służy dokapitalizowaniu podmiotu powiązanego,
- do zawarcia transakcji doszłoby niezależnie od istniejących powiązań i transakcja wynika z faktycznych potrzeb biznesowych spółki.
Bez ryczałtu…
Szanse na pozytywną odpowiedź fiskusa rosną, gdy spółka zawarła umowę najmu ze swoimi wspólnikami (udziałowcami lub akcjonariuszami) jeszcze przed wyborem estońskiego CIT.
Potwierdza to m.in. najnowsza interpretacja z 22 grudnia 2022 r. (sygn. 0111-KDWB.4010.77.2022. 3.BB). Dyrektor KIS uznał, że w opisanym stanie faktycznym czynsz za najem nieruchomości nie jest ukrytym zyskiem, ponieważ umowa najmu obowiązywała już wiele lat przed wyborem przez spółkę estońskiego CIT, a wysokość opłat została ustalona na warunkach rynkowych.
Podobnie stwierdził w interpretacji z 23 grudnia 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.248.2022.8.SG).
…lecz nie zawsze
Jeśli jednak dyrektor KIS stwierdzi, że wspólnicy, zamiast zadbać o wyposażenie spółki w aktywa niezbędne w prowadzonej działalności gospodarczej, woleli zawrzeć z nią umowę najmu, to nabierze podejrzeń, że płacony przez spółkę czynsz jest niczym innym niż ukrytym zyskiem. W takiej sytuacji może nie mieć znaczenia to, że został on ustalony na warunkach rynkowych.
Wskazuje na to m.in. interpretacja z 23 grudnia 2022 r. (sygn. 0114-KDIP2-2.4010.152.2022.2.AP). Dotyczy ona spółki, która planowała wybór w styczniu 2023 r. estońskiego CIT, ale już rok wcześniej wydzierżawiła grunty od swoich wspólników. Rozpoczęła na nich budowę hal magazynowych i zobowiązała się do poniesienia wszelkich kosztów inwestycji. Po 10 latach dzierżawa wygasłaby, a spółce nie przysługiwałyby żadne roszczenia z tytułu poniesionych przez nią, a zatrzymanych przez wspólników nakładów i ulepszeń.
Dyrektor KIS przywołał wspomniane już argumenty dotyczące niewyposażenia spółki przez wspólników w aktywa niezbędne jej do prowadzenia działalności gospodarczej i ocenił, że celem umowy najmu jest wypłata ukrytej dywidendy.
Podobny wniosek płynie z interpretacji z 21 grudnia 2022 r. (sygn. 0114-KDIP2-2.4010.151.2022.2.IN). Chodziło o spółkę świadczącą usługi hotelarskie, która od 2023 r. zamierzała wybrać estoński CIT. Wcześniej wynajęła nieruchomość od swojego wspólnika, a czynsz najmu ustalono według wartości rynkowej. Mimo to dyrektor KIS uznał, że czynsz będzie formą ukrytego zysku, bo „racjonalnie działający podmiot gospodarczy zmierza do wyposażenia spółki w niezbędne składniki majątkowe do prowadzenia działalności gospodarczej, a nie generuje dodatkowe koszty”.
Podobnych argumentów dyrektor KIS użył w interpretacji z 23 grudnia 2022 r. (sygn. 0111-KDIB2-1.4010. 510.2022.2.AR). Stwierdził, że ukrytym zyskiem są opłaty licencyjne płacone wspólnikowi za dzierżawę znaku towarowego, który nie został wniesiony do spółki.
Nie każdy dostanie odpowiedź
Czasem w podobnej sprawie dyrektor KIS pozostawia wniosek o interpretację bez rozpatrzenia, bo uważa, że w sprawie może mieć zastosowanie klauzula przeciw unikaniu opodatkowania. Tak stwierdził w postanowieniu z 12 września 2022 r. (sygn. 0114-KDIP2-1 4011.289.2022.7.KW i 0111 KDIB2-1.4010.220.2022.6.AR).
O interpretację wystąpili wspólnicy spółki cywilnej zajmującej się produkcją i sprzedażą lodów oraz wyrobów cukierniczych. Spółka planowała przekazać swoje nieruchomości wspólnikom do ich majątku prywatnego. Następnie miałaby przekształcić się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, a ta wybrałaby opodatkowanie estońskim CIT. Następnie wspólnicy wynajęliby spółce (już z o.o.) swoje nieruchomości.
Spytali, czy czynsz najmu będzie dla spółki ukrytym zyskiem, a dla nich przychodem, od którego mogli płacić ryczałt ewidencjonowany w wysokości 8,5 proc. (i 12 proc. po przekroczeniu progu przychodów 100 tys. zł).
Dyrektor KIS odmówił wydania interpretacji, posiłkując się uzyskaną wcześniej opinią szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Uznał, że przedstawiony sposób działania będzie sztuczny, a jednym z jego głównych celów byłoby uzyskanie korzyści, która byłaby sprzeczna z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej. Słowem, spełnione zostałyby warunki uzasadniające zastosowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a ordynacji podatkowej).
W uzasadnieniu dyrektor KIS zwrócił uwagę na to, że celem tych działań byłoby najpierw pomniejszenie zobowiązania podatkowego spółki poprzez generowanie niepotrzebnych kosztów (zanim jeszcze wybrałaby estoński CIT), a następnie wypłata ukrytej dywidendy i opodatkowanie jej wyłącznie u wspólników (niskim ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych).
Niewątpliwie byłaby to korzyść podatkowa sprzeczna z przepisami ustawy o CIT – stwierdził dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Uznał też, że taki sposób działania byłby sztuczny, bo nie wybrałby go podmiot, który działa racjonalnie. ©℗