Autor może zachować część wynagrodzenia, nawet jeżeli dostarczony program został wykonany z rażącymi usterkami. Prawo to dotyczy jednak tylko kwot już wypłaconych
Przedsiębiorcy zawierający z programistami umowę o dzieło, której przedmiotem jest wykonanie programu komputerowego lub nawet fragmentu kodu źródłowego – dzieła o charakterze twórczym, bardzo często zapominają, że taki stosunek jest regulowany odmiennie niż zwykłe umowy o dzieło, w wyniku których nie powstanie nowy utwór.
Odpowiedzialność
W sposób szczególny uregulowana jest kwestia odpowiedzialności programisty za wady programu. Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631; dalej: u.p.a.) nie posługuje się pojęciem wady fizycznej, lecz terminem usterki, którą należy rozumieć jako braki utworu mające konkretny i obiektywny charakter, niezgodność programu z umową, zwyczajem lub jego przeznaczeniem.
Samo subiektywne lub estetyczne odczucie co do nieprawidłowości programu nie stanowi jego usterki.
Z kolei dostarczenie innego utworu niż zamówiony nie stanowi usterki, lecz stanowi niewykonanie umowy i może być dochodzone na zasadach ogólnych.
Istotna jest wina
Odpowiedzialność programisty za usterki wymaga wykazania jego winy (art. 55 u.p.a.).
Taka konstrukcja prawna faworyzuje programistę w porównaniu z odpowiedzialnością z tytułu rękojmi, która jest oparta na zasadzie ryzyka i nie wymaga wykazywania, iż wada wynikła z okoliczności, za które wykonawca odpowiada.
Prawa zamawiającego
W przypadku zaistnienia zawinionej usterki zamawiający może wyznaczyć programiście odpowiedni termin do jej usunięcia, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić lub żądać odpowiedniego obniżenia umówionego wynagrodzenia.
Zamawiający musi jednak pamiętać, że uprawnienia te wygasają w momencie przyjęcia programu.
Przyjęcie programu
Samo przekazanie programu zamawiającemu przedsiębiorcy nie jest równoznaczne z jego przyjęciem. Zamawiający powinien oświadczyć, iż program przyjmuje, przy czym przepisy nie wymagają żadnej szczególnej formy dla takiego oświadczenia, które może nastąpić także w sposób dorozumiany.
Jeżeli zamawiający w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia programu nie zawiadomi programisty o jego przyjęciu, nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, to uważa się, że program komputerowy został przyjęty bez zastrzeżeń.
Strony mogą w umowie ustalić inny termin, po bezskutecznym upływie którego program będzie uznany za przyjęty.
Skutki odstąpienia
Jeżeli zamawiający z powodu usterek w programie odstąpi od umowy z programistą lub zażąda obniżenia ceny, to programista będzie mógł zachować otrzymaną część wynagrodzenia, przy czym nie więcej niż 25 proc. całego wynagrodzenia umownego. Uregulowanie to jest szczególne, gdyż programista zachowa część wynagrodzenia, nawet jeżeli program został wykonany z rażącymi usterkami. Przy czym trzeba zauważyć, że twórca może zachować tylko wynagrodzenie już pobrane – wynagrodzenie jeszcze niewypłacone nie przysługuje programiście.
Z tego wypływa istotna rada: zamawiający program przedsiębiorca może uchronić się przed powyższym ryzykiem, eliminując z umów z programistami zaliczki oraz wypłacając wynagrodzenie już po przyjęciu wykonanego programu.
Wyjątek
Przedsiębiorca odstępując od umowy o wykonanie programu komputerowego, może również żądać zwrotu całego pobranego przez programistę wynagrodzenia w sytuacji dostarczenia mu wadliwego programu, ale jedynie w przypadku, gdy program w sposób oczywisty i istotny odbiega od treści zawartej umowy. Innymi słowy, gdy dostarczony program jest dziełem w swej charakterystyce innym niż zamówione.
6 miesięcy ma zamawiający na zawiadomienie programisty o przyjęciu, nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia programu od dokonania określonych zmian