Subskrybuj nas na Youtube
Nawet jeśli dość precyzyjnie ustalimy nasze potrzeby ubezpieczeniowe, to może się okazać, że przedstawiane nam produkty zawierają również inne elementy, których nie chcieliśmy, np. ulokowanie części składki w fundusze kapitałowe. Zdarza się też, że jesteśmy zmuszeni do kupienia pakietu produktów ubezpieczeniowo-bankowych, a nasze możliwości wyboru są bardzo ograniczone. Mając świadomość tych problemów ustawodawca europejski inicjuje w ostatnim czasie wiele zmian, które po wprowadzeniu w krajach członkowskich, mają nam ułatwić zakup polisy. Oto niektóre z nich.
Na co zwracać uwagę przy porównywaniu ofert
O ile dla wielu osób przeanalizowanie warunków pojedynczej oferty ubezpieczeniowej jest nie lada wyzwaniem, porównanie i wybór najlepszej spośród kilku alternatywnych ofert, to już zadanie ponad siły.
W tym kontekście ważną rolę pełnią internetowe porównywarki ubezpieczeń. Ich celem jest prezentowanie użytkownikom szeregu ofert ubezpieczeniowych i porównywanie ich cen i zakresu ochrony.
Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA) postanowił wprowadzić wytyczne określające dobre praktyki dla internetowych porównywarek ubezpieczeń (Raport w sprawie dobrych praktyk dla internetowych porównywarek ubezpieczeń). Ma to na celu ułatwienie korzystania przez internautów z porównywarek oraz zapewnienie dostępu do przejrzystych informacji, na podstawie których w prosty sposób można będzie wybrać interesujący nas produkt ubezpieczeniowy.
Kluczową kwestią jest wprowadzenie wymogu, aby porównywarki internetowe informowały nas o liczbie produktów danego rodzaju podlegających porównaniu, liczbie i nazwach ubezpieczycieli, których produkty podlegają porównaniu, zapewniały transparentność informacji dotyczących pokrycia rynku, a także ujawniały informacje o kryteriach używanych przez porównywarkę odnośnie wyboru zakładów ubezpieczeń.
Co więcej, informacje o zakresie ochrony każdego z porównywanych produktów powinny zostać przedstawione w sposób jednolity wraz z informacją o ostatecznej wysokości składki oraz wszelkich opłatach związanych z zakupem polisy ubezpieczeniowej.
Uwaga na praktyki sprzedażowe
Wielu z nas doświadczyło różnych praktyk sprzedażowych, które polegają na sprzedaży kilku produktów w pakiecie lub uzależniają zakup jednego produktu, np. kredytu, pożyczki, karty płatniczej, od zawarcia również innej umowy, np. umowy ubezpieczenia.
Również ta kwestia zostanie prawnie uregulowana. Projekt nowej dyrektywy w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego z dnia 3.07.2012 r. COM(2012) 360 final 2012/0175 (COD)) zakłada, że w przypadku sprzedaży pakietowej zakład ubezpieczeń lub pośrednik ubezpieczeniowy poinformują konsumenta, czy istnieje możliwość odrębnego zakupu składników pakietu, a jeśli tak, to przekażą informacje na temat kosztów i opłat związanych z każdym składnikiem pakietu. Nie ma jednak wymogu, aby każdy składnik pakietu był również oferowany odrębnie.
Pomimo kontrowersji, zdecydowano się na wykreślenie z proponowanej dyrektywy w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego postanowienia zakazującego praktyk sprzedaży wiązanej.
Praktyka ta polega na oferowaniu wraz z usługą ubezpieczeniową lub produktem ubezpieczeniowym w pakiecie jednej usługi dodatkowej lub większej liczby tych usług, w sytuacji gdy dana usługa ubezpieczeniowa lub produkt ubezpieczeniowy nie są osobno udostępniane konsumentowi.
Jak się wskazuje, dzięki tej praktyce konsument może uzyskać produkty korzystne cenowo. W przypadku zaś, gdy praktyki sprzedaży wiązanej będą naruszać prawa lub interesy konsumentów, wówczas państwa członkowskie przy pomocy państwowych organów nadzoru zobligowane są do zwalczania tych nieprawidłowości.
Potwierdzona została również zasada, że banki mogą wymagać od kredytobiorców posiadania odpowiedniej umowy ubezpieczenia w celu uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach. W takich przypadkach banki będą musiały zaakceptować polisy ubezpieczeniowe wskazane przez klienta, a wystawione przez innych ubezpieczycieli z rynku, jeśli te polisy ubezpieczeniowe gwarantują porównywalną ochronę do polis oferowanych przez banki. Informację o obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia podaje się w sposób jasny, zwięzły i widoczny wraz z rzeczywistą roczną stopą oprocentowania (wynika to z projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi z dnia 31 marca 2012 r. KOM(2011) wersja ostateczna 2011/0062 (COD)).
Ustalmy na czym zarabia pośrednik ubezpieczeniowy
Dużo uwagi regulacje europejskie poświęcają przejrzystości wynagrodzenia otrzymywanego przez pośredników ubezpieczeniowych.
Cena jest podstawowym kryterium na podstawie którego podejmujemy decyzję o wyborze polisy ubezpieczeniowej, a wynagrodzenie pośredników ubezpieczeniowych ma bezpośredni wpływ na wysokość składki ubezpieczeniowej.
Pozyskanie w prosty sposób zwięzłych informacji o wynagrodzeniu pośredników ubezpieczeniowych pozwoli więc na łatwe porównanie produktów.
Zgodnie z projektem nowej dyrektywy w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego konsument będzie miał prawo żądać informacji od pośrednika ubezpieczeniowego, czy pobiera on wynagrodzenie od ubezpieczającego (właściciela polisy ubezpieczeniowej), zakładu ubezpieczeń, innego podmiotu lub może po części z każdego z tych źródeł.
W trakcie prac nad dyrektywą zastanawiano się również nad rozszerzeniem zakresu informacji przekazywanych konsumentom o cele i progi prowizyjne pośredników ubezpieczeniowych. Jawność celów i progów prowizyjnych miała przeciwdziałać zjawisku tzw. misselingu, poprzez ograniczenie systemów motywacyjnych zaszytych w wynagrodzeniu pośredników zachęcających ich do oferowania produktów niedostosowanych do potrzeb konsumentów, za których sprzedaż pośrednicy otrzymywaliby wyższą prowizję.
W efekcie jednak odstąpiono od tego wymogu, uznając go za zbyt rygorystyczny dla branży pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz wnoszący niewielką wartość dodaną dla konsumentów, ze względu na wielość i różnorodność trudnych do porównania systemów prowizyjnych.
Ujawnienie celów i progów prowizyjnych nie zostało również przyjęte w dyrektywie MIFiD (dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG, i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG). Zdecydowano się więc na przyjęcie podobnego modelu, z myślą o tym by konsumenci uzyskiwali spójne, jednolite informacje pozwalające na lepsze porównanie różnych produktów.
Uważać na ochronę danych osobowych
Istotne zmiany dla klientów firm ubezpieczeniowych będą wynikać również z projektu ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych (projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i swobodnym przepływem takich danych, Bruksela 25.01.2012 r., COM(2012) 11 final, 2012/0011 (COD)).
Celem tego rozporządzenia jest zagwarantowanie należytej ochrony danych osobowych konsumentów ze szczególnym uwzględnieniem nowych technologii na rynku mediowym i teleinformatycznym.
Zmiany wynikające z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych można ocenić jako korzystne dla konsumentów. Rozporządzenie dopuszcza możliwość przetwarzania danych osobowych innych niż dane wrażliwe jeśli jest to konieczne dla celów wynikających ze słusznych interesów realizowanych przez administratorów danych.
Dane wrażliwe mogą być przetwarzane wyłącznie na podstawie wyraźnej zgody osoby, której dane dotyczą. Ponadto osoba, której dane dotyczą, ma prawo do odwołania w dowolnym momencie swojej zgody na przetwarzanie danych.
Może to w praktyce powodować problemy dla zakładów ubezpieczeń, gdyż wykonywanie umowy ubezpieczenia jest niemożliwe bez możliwości przetwarzania danych osobowych. Prawo do odwołania w dowolnym momencie swojej zgody na przetwarzanie danych dotyczy również przetwarzania danych w celu marketingu bezpośredniego, np. przy sprzedaży ubezpieczeń.
Zgodnie z projektem rozporządzenia, o prawie odwołania zgody na przetwarzanie danych osobowych należy wyraźnie poinformować konsumenta, a informacja ta powinna być przekazana w prosty sposób i być wyróżniona spośród innych informacji.
Kolejną istotną kwestią jest prawo konsumenta do żądania od administratora danych zaprzestania przetwarzania danych osobowych jeśli ustanie cel, dla którego dane zostały powierzone do przetwarzania (np. umowa ubezpieczenia wygaśnie lub zostanie rozwiązana). Wówczas administrator danych będzie mógł archiwizować dane osobowe wyłącznie w celu obsługi ewentualnych przyszłych roszczeń.