Jako płatnik uprawniony do wypłaty świadczeń zastanawiamy się, czy możemy wypłacić zasiłek opiekuńczy w następującej sytuacji. Poprzez PUE ZUS otrzymaliśmy zwolnienie lekarskie pracownika wystawione z tytułu opieki nad inną osobą. W zaświadczeniu ZLA został wpisany kod pokrewieństwa osoby pod opieką „3”, tj. „inne osoby” (poz. 19 ZLA).
Pracownik złożył „Wniosek o zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny” (Z-15B), w którym wskazał, że występuje o zasiłek z tytułu opieki nad partnerką życiową. Dodatkowo pracownik poinformował, że opieka jest związana z urodzeniem martwego dziecka. Czy pracownikowi w takiej sytuacji przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorą partnerką?
Zasiłek opiekuńczy uregulowany w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) pełni funkcję rekompensaty utraconego zarobku w związku z koniecznością osobistego sprawowania opieki. Świadczenie to przysługuje osobie ubezpieczonej, która uzyskała zwolnienie lekarskie z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
- dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat, i wystąpiła jedna z następujących sytuacji:
– nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
– konieczność izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej,
– choroba niani (z którą zawarto umowę uaktywniającą) lub dziennego opiekuna, którzy opiekują się dzieckiem,
– poród lub choroba małżonka lub rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, a poród lub choroba uniemożliwia tę opiekę,
– pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej małżonka lub rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem;
- dzieckiem niepełnosprawnym (tj. dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji), które nie ukończyło 18 lat, jeśli wystąpiła jedna z następujących sytuacji:
– poród lub choroba małżonka lub rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, jeśli poród lub choroba uniemożliwia tę opiekę,
– pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej małżonka lub rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem;
- chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które nie ukończyło 18 lat;
- chorym dzieckiem;
- innym niż dziecko chorym członkiem rodziny.
Zatem zasiłek opiekuńczy na podstawie ustawy zasiłkowej przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad innym chorym członkiem rodziny. Przy czym do członków rodziny zaliczamy małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo, dzieci w wieku powyżej 14 lat.
WAŻNE Warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym uważa się za spełniony także wówczas, gdy ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym członkiem rodziny tylko przez okres choroby.
Zgodnie z ustawą zasiłkową (art. 32 ust. 2) za członka rodziny uważa się też rodzica dziecka, jeżeli pozostaje on we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki. Co istotne, warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym uważa się za spełniony także wówczas, gdy ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym członkiem rodziny tylko przez okres choroby.
Jeżeli zatem pracownik będący partnerem życiowym matki dziecka, a nie jej mężem, jest ojcem dziecka, to może starać się o zasiłek opiekuńczy na osobę bliską również w sytuacji, gdy dziecko urodziło się martwe. Jest to niewątpliwie sytuacja, w której matka dziecka będzie wymagała opieki i wsparcia, a nie ma żadnych innych osób, które taką opiekę mogłyby jej zapewnić.
Należy też przypomnieć, że zasiłek opiekuńczy na tzw. innego chorego członka rodziny przysługuje nie dłużej niż przez okres 14 dni w danym roku kalendarzowym. A łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny świadczenie jest należne nie dłużej niż przez 60 dni w roku kalendarzowym. W celu skorzystania ze świadczenia należy dostarczyć zwolnienie lekarskie, wypełniony druk Z-15B, a także kopię aktu urodzenia dziecka. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
• art. 32 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2780)
Czytaj też: Zasiłek pielęgnacyjny 2024