Płatnik nie może samodzielnie kwestionować długości zwolnienia lekarskiego

Naszemu pracownikowi wystawiono zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy na 45 dni. Czy jest możliwe wystawienie zwolnienia na tak długo, czy są jakieś ograniczenia?

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2. Nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży ‒ nie dłużej niż przez 270 dni. Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 2 za okres niezdolności do pracy lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni – z pewnymi wyjątkami.

Jak widać, ustawa zasiłkowa zakreśla ogólne granice przyznawania prawa do zasiłku chorobowego. Jednak nie ustanawia granicy długości okresu niezdolności do pracy, na jaki można wystawić zaświadczenie. Trzeba tutaj dodać, że nie jest rolą lekarza obliczanie okresu zasiłkowego dla ubezpieczonego – to rola płatnika zasiłku, a więc albo płatnika składek za tę osobę, albo ZUS. Lekarz określa jedynie, przez jaki czas dana osoba jest niezdolna do pracy. To, czy za ten okres otrzyma zasiłek, jest oddzielną kwestią, o której nie decyduje lekarz.

Warto w tym miejscu dodać, że niezależnie od prawa do zasiłku zaświadczenie o niezdolności do pracy jest dowodem usprawiedliwiającym nieobecność w pracy na mocy przepisów rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.

Na nieograniczony okres

Szczegółowe zasady wystawiania zaświadczeń o niezdolności do pracy przewidują przepisy rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim (dalej: rozporządzenie).

Zgodnie z par. 3 tego rozporządzenia przy orzekaniu należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności istotne dla oceny stanu zdrowia i upośledzenia funkcji organizmu powodujące czasową niezdolność ubezpieczonego do pracy, ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju i warunków pracy. Jak zaś precyzuje par. 4, okres czasowej niezdolności do pracy jest określany liczbą dni. Okres ewentualnego pobytu ubezpieczonego w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującym działalność leczniczą w postaci stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych obejmuje czas od dnia przyjęcia do dnia wypisania ze szpitala albo innego podmiotu leczniczego.

Rozporządzenie wymaga, aby zaświadczenie było wystawiane wyłącznie po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub chorego członka rodziny.

Jak z kolei stanowi par. 7 rozporządzenia, zaświadczenie lekarskie wystawia się na okres od dnia, w którym przeprowadzono badanie, lub od dnia bezpośrednio następującego po dniu badania. Wyjątkowo może ono zostać wystawione na okres rozpoczynający się po dniu badania, nie później jednak niż czwartego dnia po dniu badania, jeżeli:

• bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne od pracy;
• badanie jest przeprowadzane w okresie wcześniej orzeczonej czasowej niezdolności do pracy.

Orzeczona czasowa niezdolność do pracy może obejmować okres nie dłuższy niż trzy dni poprzedzające dzień, w którym przeprowadzono badanie, jeżeli jego wyniki wykazują, że ubezpieczony w tym okresie niewątpliwie był niezdolny do pracy. Specjalne zasady ustalono dla okresu czasowej niezdolności do pracy orzeczonej przez lekarza psychiatrę, który może obejmować okres wcześniejszy niż trzy dni w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia zaburzeń psychicznych ograniczających zdolność ubezpieczonego do oceny własnego postępowania.

Kluczowe znaczenie w odpowiedzi na zadane wyżej pytanie ma par. 8 rozporządzenia. Wynika z niego, że zaświadczenie lekarskie wystawia się na okres, w którym ubezpieczony ze względu na swój stan zdrowia lub stan zdrowia członka rodziny powinien się powstrzymać od pracy, jednak nie dłuższy niż do dnia, w którym jest niezbędne przeprowadzenie ponownego badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub członka rodziny.

Badać może tylko ZUS

Jak widać, przepisy nie wprowadzają maksymalnej długości okresu, na jaki wystawia się zaświadczenie lekarskie. Zatem tak długi okres jak w opisywanym przypadku jest dozwolony. Może on budzić podejrzenia płatnika. W takiej sytuacji nie może on jednak samodzielnie zakwestionować jego zasadności, musi się w tej sprawie zwrócić do ZUS. Jak bowiem wynika z art. 59 ustawy zasiłkowej, prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich podlega kontroli, którą przeprowadzają lekarze orzecznicy ZUS.

W celu kontroli lekarz orzecznik ZUS może:

• przeprowadzić badanie lekarskie ubezpieczonego w wyznaczonym miejscu lub w miejscu jego pobytu;
• skierować ubezpieczonego na badanie specjalistyczne do lekarza konsultanta ZUS;
• zażądać od wystawiającego zaświadczenie lekarskie udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego, stanowiącej podstawę wydania zaświadczenia lekarskiego lub udzielenia wyjaśnień i informacji w sprawie;
• zlecić wykonanie badań pomocniczych w wyznaczonym terminie.

W razie uniemożliwienia badania lub niedostarczenia posiadanych wyników badań w wyznaczonym terminie zaświadczenie lekarskie traci ważność od dnia następującego po tym terminie.

Ponadto lekarz orzecznik po analizie dokumentacji medycznej i przeprowadzeniu badania ubezpieczonego może określić wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim. W takiej sytuacji za okres od tej daty zaświadczenie lekarskie traci ważność.

Zatem złożenie wniosku do ZUS o sprawdzenie zasadności zaświadczenia lekarskiego wystawionego na tak długi okres jest jedynym sposobem na jego zakwestionowanie przez płatnika. ©℗