Od kilku lat prowadzę działalność nierejestrowaną. Jakie obecnie są limity przychodu, które uprawniają mnie do nierejestrowania działalności w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej? Jakie będą skutki jego przekroczenia?

Zgodnie z obowiązującym od 1 lipca 2023 r. brzmieniem art. 5 ust. 1 prawa przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Oznacza to, że jeśli przychód z działalności zarobkowej nie przekroczy w żadnym miesiącu od stycznia do lipca 2024 r. 3181,50 zł (75 proc. z 4242 zł), to nawet gdy ta aktywność spełnia warunki dla uznania jej za działalność gospodarczą (jest zorganizowaną działalnością zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły), to za taką działalność nie będzie uznawana. W związku z tym, że minimalne wynagrodzenie za pracę od lipca 2024 r. wzrośnie do 4300 zł, limit przychodu w ramach działalności nierejestrowanej będzie wynosił 3225 zł w okresie od lipca do grudnia 2024 r.

Jak jednak stanowi art. 5 ust. 2 prawa przedsiębiorców, w każdej chwili osoba prowadząca taką nierejestrowaną działalność może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.

Wystarczy przekroczenie w jednym miesiącu

Prowadzący musi obowiązkowo taki wniosek złożyć, gdy w danym miesiącu przychód przekroczył 3181,50 zł. Wniosek należy złożyć w terminie siedmiu dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości przychodu. Wystarczy przekroczenie limitu w jednym miesiącu, aby konieczna stała się rejestracja w ewidencji ze wszystkimi tego konsekwencjami. Nie ma znaczenia, że np. w kolejnych miesiącach przychód był niższy niż limit. Co warto wspomnieć, przez przychód należny rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Wpis do CEIDG, zarówno dobrowolny, jak i obowiązkowy, wywiera skutki w dziedzinie ubezpieczenia zdrowotnego – osoba prowadząca działalność otrzymuje status przedsiębiorcy, który jest zobowiązany do odprowadzania składki zdrowotnej – na zasadach ogólnych, a więc uzależnionych od rodzaju opodatkowania.

Ulga na start

Jeśli zaś chodzi o obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, a więc ubezpieczenia emerytalno-rentowe i wypadkowe (ubezpieczenie chorobowe i tak jest dobrowolne), przedsiębiorca może się z nich zwolnić, korzystając z ulgi na start. Została ona określona w art. 18 prawa przedsiębiorców, z którego wynika, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres sześciu miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Aby skorzystać z tego uprawienia, musi się zgłosić do ZUS w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego z kodem 05 40. Prawa do tej ulgi nie mają osoby, które:

  • podjęły działalność w okresie krótszym niż 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia lub
  • wykonują ją na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności.

Niepodleganie ubezpieczeniom oznacza, że taka osoba nie opłaca składek na ubezpieczenia społeczne, a co za tym idzie – nie ma prawa do świadczeń ubezpieczeniowych.

Przedsiębiorca może jednak w każdej chwili zrezygnować z ulgi przez dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. W takiej sytuacji nie może już wrócić do nieopłacania składek. Może natomiast rozpocząć korzystanie z kolejnego rodzaju ulgi, tj. preferencyjnych składek opłacanych od podstawy wynoszącej 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. Prawo do tej ulgi przysługuje maksymalnie przez 24 miesiące. ©℗