"Rozszerzenie uprawnienia Rzecznika do występowania przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych było bardzo potrzebne. Wcześniej mała firma była często bezbronna wobec decyzji urzędników łamiących zasady Konstytucji Biznesu. Urząd jest dla obywatela a nie odwrotnie, dlatego wyrok sądu wskazujący, że na urzędzie ciąży należyta staranność w informowaniu strony postępowania powinien być wskazówką dla ZUS do przeprowadzenia szkoleń urzędników w tym zakresie" – podkreśla Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Do Rzecznika MŚP Oddziału Terenowego w Gdańsku zgłosiła się lekarka, której po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił dalszych zasiłków chorobowych, twierdząc, iż nie zgłosiła się do ubezpieczenia chorobowego po zakończonym zasiłku macierzyńskim. Przedsiębiorczyni złożyła dokument ZUS ZUA (dokument zgłoszeniowy), w którym z przyczyn technicznych pojawiła się data z 2015 r. (była to data rozpoczęcia działalności) zamiast 12 lipca 2022r. Po zakończonym zasiłku macierzyńskim przedsiębiorczyni opłacała wszystkie składki, w tym chorobowe, zatem wyraźną intencją przedsiębiorczyni było zgłoszenie się do ubezpieczenia chorobowego bezpośrednio po zakończeniu zasiłku macierzyńskiego. Przedsiębiorczyni nie otrzymywała żadnych pouczeń od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odnośnie wadliwości dokonanego zgłoszenia do ubezpieczeń.

Rzecznik wstąpił na prawach przysługujących prokuratorowi do niniejszego postępowania przed organem rentowym jeszcze przed wydaniem decyzji z dnia 27 stycznia 2023 r., w której stwierdzono, że przedsiębiorczyni jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 12 lipca 2022 r do 31 sierpnia 2022 r.

Ponieważ od 12 maja 2023 r. Rzecznik MŚP zyskał nowe uprawnienie, tj. może uczestniczyć w postępowaniach przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych, jeśli przedsiębiorca wyraził zgodę na piśmie na udział Rzecznika, oraz jeżeli Rzecznik brał udział w postępowaniu administracyjnym poprzedzającym to postępowanie sądowe - na prawach przysługujących prokuratorowi. W związku z tym Rzecznik wniósł do Sądu Okręgowego o zmianę ww. decyzji ZUS poprzez orzeczenie, że przedsiębiorczyni podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 12 lipca 2022 r do 31 sierpnia 2022 r. podnosząc, iż działania ZUS i wydana decyzja narusza przepisy prawa i zasady wynikające z Konstytucji Biznesu. Przede wszystkim niepoinformowanie przedsiębiorcy przez ZUS, iż winien dokonać zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego stanowi naruszenie naczelnej i podstawowej zasady postępowania administracyjnego, tj. zasady informowania strony postępowania.

Rzecznik przytoczył Uchwałę Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 lipca 2019 r. o sygn. akt III UZP 2/19, zgodnie z którą obowiązkiem ZUS jest pouczenie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, że po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego ponowne objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością może nastąpić dopiero po złożeniu stosownego wniosku (dokumentu ZUS ZUA). Sąd Najwyższy miał przy tym na uwadze, że jedynym podmiotem, dysponujących pełnymi danymi o wystąpieniu tego skutku, jest właśnie organ rentowy.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż data wskazana w ZUS ZUA została wygenerowana automatycznie, a ZUS nie wzywał przedsiębiorcy do dokonania korekty tego dokumentu ani uzupełnienia. Zasadniczo organ rentowy pozostawił wadliwy dokument ZUS ZUA bez jakiejkolwiek reakcji i nie udzielił żadnego stosownego pouczenia. Jednocześnie wola przedsiębiorcy odnośnie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu była jednoznaczna.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu wyrokiem z dnia 10 sierpnia 2023 r., sygn. akt III U 199/23 w całości podzielił stanowisko Rzecznika MŚP i zmienił wadliwą decyzję ZUS.

"Rozszerzenie uprawnienia Rzecznika do występowania przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych było bardzo potrzebne. Wcześniej mała firma była często bezbronna wobec decyzji urzędników łamiących zasady Konstytucji Biznesu. Urząd jest dla obywatela a nie odwrotnie, dlatego wyrok sądu wskazujący, że na urzędzie ciąży należyta staranność w informowaniu strony postępowania powinien być wskazówką dla ZUS do przeprowadzenia szkoleń urzędników w tym zakresie" – podkreślił Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.