Jak ustalać podstawę wymiaru zasiłków u nowo zatrudnionych pracowników?

Pracownik został zatrudniony 1 stycznia 2023 r. na trzymiesięczny okres próbny. Ponownie został przyjęty do pracy, na nową umowę o pracę na czas określony, od 5 kwietnia. Zachorował 11 kwietnia (zwolnienie na 5 dni). Jak obliczyć mu wynagrodzenie chorobowe? Czy przyjąć wynagrodzenie z poprzedniej umowy?

odpowiedź

Nie. Jako podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego należy tu przyjąć uzupełnione wynagrodzenie za kwiecień. Wynagrodzenie z poprzedniej, zakończonej umowy o pracę nie podlega wliczeniu.

Nie zawsze z 12 miesięcy

Co do zasady okres, z którego oblicza się podstawę zasiłków z ubezpieczenia społecznego, wynosi 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy. Przyjmujemy tu wypłacone za ten okres wynagrodzenie w przeciętnej miesięcznej wysokości. Jednak nie zawsze okres zatrudnienia pracownika tyle wynosi. Pracownicy z krótszym stażem również chorują, a czasem niedyspozycja zdarza się już w pierwszym albo drugim miesiącu pracy. W takich szczególnych przypadkach podstawa wymiaru może być ustalana z okresu obejmującego mniejszą liczbę miesięcy. I tak, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych zatrudnienia, podstawę wymiaru zasiłku ustala się, przyjmując przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe tego zatrudnienia. Natomiast miesiąc, w którym pracownik został zatrudniony od pierwszego roboczego dnia miesiąca, traktuje się jako pełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia i wynagrodzenie za ten miesiąc przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. [przykłady 1 i 2]

przykład 1

przykład 2

przykład 3

przykład 4

przykład 5

przykład 6

Powyższa zasada ma zastosowanie także wówczas, gdy zatrudnienie pracownika ustało w trakcie miesiąca, przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych, a niezdolność do pracy powstała w miesiącu następnym. Takiego sposobu uwzględniania pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia nie stosuje się, jeżeli zatrudnienie ustało po upływie 12 miesięcy kalendarzowych. [przykłady 3 i 4]

Jeżeli pracownik jest zatrudniony bez przerwy u tego samego pracodawcy na podstawie kolejno po sobie następujących umów o pracę, to przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego sumuje się wynagrodzenie wypłacone z tytułu tych umów. Przy czym jako przerwy w ubezpieczeniu nie traktuje się przerwy przypadającej na dzień ustawowo wolny od pracy.

Oznacza to, że w opisywanym w pytaniu przypadku nie dojdzie do sumowania wynagrodzeń z obu umów. Między angażami z pracownikiem wystąpiła przerwa. Nie byłoby jej, gdyby umowę zawarto 1 kwietnia.

Choroba krótko po podjęciu pracy

Za wynagrodzenie uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku uważa się przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne (łącznie 13,71 proc.), finansowanych ze środków pracownika.

Jeżeli umowa o pracę została zawarta w trakcie miesiąca, a niezdolność do pracy powstała w drugim miesiącu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie pracownika za ten drugi miesiąc, tj. za pełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia, po odpowiednim uzupełnieniu. Tak samo się postępuje, gdy umowa o pracę została zawarta w trakcie miesiąca, a zakończyła się w trakcie następnego miesiąca. [przykład 5]

Jeszcze inaczej ustala się podstawę, gdy umowa o pracę została zawarta w trakcie miesiąca, zatrudnienie ustało w następnym miesiącu, a pracownik stał się niezdolny do pracy w miesiącu następującym po miesiącu zakończenia współpracy. Wtedy podstawę wymiaru zasiłku stanowi uzupełnione wynagrodzenie, ale za oba miesiące. Jeśli więc pracownik z przykładu 5 zachorowałby w kwietniu, należałoby uzupełnić luty i marzec.

Zasady uzupełniania

Uzupełnianie wynagrodzenia następuje w zależności od rodzaju wynagrodzenia. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pierwszego miesiąca kalendarzowego zatrudnienia, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się:

• wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy, jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości;
• wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował pełny miesiąc kalendarzowy, jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie zmienne (akordowe, prowizyjne); nie jest wynagrodzeniem zmiennym wynagordzenie określone w stawce godzinowej (traktowane jest jak stałe).

Z kolei wynagrodzenie miesięczne zmienne, które pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował cały miesiąc, ustala się:

• poprzez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni, w których zostało ono osiągnięte, i pomnożenie przez liczbę dni, które pracownik był obowiązany przepracować w danym miesiącu – jeżeli przepracował choćby jeden dzień;
• przyjmując kwotę zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości wypłaconej za ten miesiąc pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku w zakładzie pracy, w którym przysługuje zasiłek chorobowy – jeżeli pracownik nie osiągnął w danym miesiącu żadnego wynagrodzenia.

Jeśli pracownik jest wynagradzany w sposób mieszany, a więc oprócz stałej miesięcznej stawki otrzymuje zmienne składniki zmniejszane w sposób proporcjonalny do okresów niezdolności, to uzupełnienia dokonuje się według metody właściwej dla danego rodzaju składnika.©℗