Jak wynika z par. 3 ust. 1 rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ZUS może umorzyć należności z tytułu składek, jeżeli zobowiązany wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny, w szczególności w przypadku:
  • gdy opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych;
  • poniesienia strat materialnych w wyniku klęski żywiołowej lub innego nadzwyczajnego zdarzenia powodujących, że opłacenie należności z tytułu składek mogłoby pozbawić zobowiązanego możliwości dalszego prowadzenia działalności;
  • przewlekłej choroby zobowiązanego lub konieczności sprawowania opieki nad przewlekle chorym członkiem rodziny, pozbawiającej zobowiązanego możliwości uzyskiwania dochodu umożliwiającego opłacenie należności.
W tego rodzaju sprawach ZUS często wskazuje jednak, że dana osoba osiąga dochody, co może pozwolić na spłatę zadłużenia, i odmawia umorzenia. W kontekście podanego stanu faktycznego szczególnie pomocne może okazać się stanowisko zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 2 lipca 2020 r., sygn. akt I SA/Ol 13/20). W podanej sprawie o umorzenie składek do ZUS wystąpiła również osoba sezonowo prowadząca działalność gospodarczą. Wraz z małżonkiem tworzy ona gospodarstwo domowe utrzymywane z dwóch świadczeń emerytalnych na łącznym poziomie ok. 3 tys. zł. W uzasadnieniu swojego stanowiska sąd posłużył się m.in. danymi dotyczącymi minimum socjalnego dla gospodarstwa emeryckiego. Sąd zwrócił uwagę, że uzyskiwane przez rodzinę dochody są wystarczające na pełne pokrycie ponoszonych wydatków, a osiągany przez rodzinę dochód stanowi kwotę znacznie wyższą od minimum socjalnego. Sąd stwierdził finalnie, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala przyjąć, iż zaistniały przesłanki umorzenia wymienione w par. 3 ust. 1 rozporządzenia.
Podobnie w opisywanej sytuacji należy uznać, że szansę na podważanie decyzji ZUS przez sąd są niewielkie. Sezonowy charakter działalności gospodarczej nie jest przesłanką warunkującą możliwość umorzenia zaległych składek, szczególnie w sytuacji, gdy w gospodarstwie domowym czytelnika dochód miesięczny przekracza poziom minimum socjalnego dla gospodarstwa emeryckiego. ©℗
Podstawa prawna
• par. 3 ust. 1 rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (Dz.U. nr 141, poz. 1365)