Brak przepisów przejściowych sprawia, że są problemy z wypłatą ekwiwalentów za uczestnictwo w akcjach dla członków ochotniczych straży pożarnych (OSP) za I połowę 2022 r. – alarmuje rzecznik praw obywatelskich w wystąpieniu do ministra spraw wewnętrznych i administracji.

Chodzi o to, że do początku tego roku strażacy ochotnicy otrzymywali wynagrodzenie za udział w akcjach ratowniczych na podstawie gminnych uchwał wydawanych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 869 ze zm.). 1 stycznia br. weszła jednak w życie ustawa o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2490 ze zm.). Wprowadziła ona takie same przepisy dotyczące ekwiwalentów jak te w ustawie o ochronie przeciwpożarowej, ale przy okazji zniknęło umocowanie samorządów do wydawania uchwał w ich przedmiocie. Co za tym idzie, dotychczasowe utraciły moc. Nowe przepisy przewidują wydawanie takich uchwał dopiero od 30 czerwca 2022 r. Oznacza to, że w I połowie br. nie było w obrocie prawnym obowiązujących uchwał rad gmin określających wysokość i warunki wypłacania ekwiwalentów. RPO wskazał, że problem dotyczy ok. 15 tys. jednostek.
Rzecznik podkreślił, że akty prawa miejscowego są nierozerwalnie związane z przepisem stanowiącym ich podstawę. Jeśli traci on moc, akt prawa miejscowego również przestaje obowiązywać. Dlatego nowelizacje przepisów powinny uwzględniać to, że ich adresaci (w tym przypadku gminy) będą musieli dostosować prawo miejscowe do nowych regulacji. – Można tego dokonać, zawierając w nowelizacjach przepisy przejściowe tymczasowo utrzymujące uchylane unormowania w mocy – wskazuje.
Z wystąpienia RPO wynika, że samorządy radzą sobie w różny sposób. Część z nich po 30 czerwca przyjęła uchwały z mocą wsteczną, inne w oczekiwaniu na uzupełnienie ustawy o OSP płacą ekwiwalent na bieżąco na podstawie nowej uchwały, jednocześnie nie płacąc ekwiwalentów za I połowę 2022 r. Jeszcze inne, opierając się na interpretacjach regionalnych izb obrachunkowych, wypłacają sporny ekwiwalent na podstawie starych uchwał, przyjmując wykładnię systemową.