Przez pięć miesięcy 2022 r. organ rentowy opublikował 68 interpretacji dotyczących tylko składki zdrowotnej. Większość związana jest z Polskim Ładem.

Firmy mają prawo pytać ZUS o zakres i sposób zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek opłacania należności w ich indywidualnej sprawie. Organ rentowy może wypowiadać się m.in. w kwestii zasad obliczania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Interpretację wydaje w drodze decyzji w ciągu 30 dni od otrzymania kompletnego i opłaconego wniosku. W związku z dużymi zmianami, które wprowadził Polski Ład (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.), m.in. w zasadach obliczania i pobierania składki zdrowotnej, do ZUS trafiają liczne wnioski o wykładnię nowych przepisów. Przypomnijmy, że obecnie w Senacie jest procedowana duża nowelizacja przepisów Polskiego Ładu, która powinna ułatwić interpretację niektórych regulacji (pisaliśmy o tym: DGP nr 93/2022 „Nowelizacja Polskiego Ładu już po Sejmie”). ©℗
Stan faktyczny Interpretacja ZUS
Przedsiębiorca wypłaca dwóm członkom zarządu oprócz comiesięcznego wynagrodzenia także bonus roczny uzależniony od wyniku finansowego. Jest on przelewany za dany rok w kolejnym roku kalendarzowym. Polski Ład wprowadził obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób powołanych do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania (m.in. członków zarządu, członków komisji rewizyjnej), które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie. Przedsiębiorca miał wątpliwość, czy od bonusu rocznego za 2021 r. wypłaconego w marcu 2022 r. należy opłacić składkę zdrowotną. Argumentował, że nie mógł go wypłacić wcześniej, bo jest on rozliczany dopiero po zamknięciu roku. ZUS uznał, że choć w nowym stanie prawnym składka zdrowotna od takiego bonusu byłaby należna, to skoro przysługuje on za okres przed 2022 r., wynagrodzenie członków zarządu nie powinno zostać uwzględnione w podstawie wymiaru składki zdrowotnej. Decyzja ZUS oddział w Lublinie z 4 maja 2022 r. (WPI/200000/43/606/2022)
Mężczyzna prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. W prowadzeniu biznesu pomaga mu żona, która jest zgłoszona do ubezpieczeń jako osoba współpracująca. Wnioskodawca chciał wiedzieć, co będzie podstawą obliczania jej składki zdrowotnej po zmianach wprowadzonych Polskim Ładem. ZUS wskazał, że zgodnie z art. 81 ust. 2za ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.) podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kw. roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Nowa wysokość obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku kalendarzowego. Składka zdrowotna osoby współpracującej będzie więc wynosiła 9 proc. podstawy wymiaru określonej w sposób wskazany powyżej. Decyzja ZUS oddział w Gdańsku z 28 stycznia 2022 r. (DI/100000/43/36/2022)
Zarząd spółki z o.o. rozważa udzielenie prokury wybranej osobie. Prokurent pobierałby wynagrodzenie z tytułu pełnienia tej funkcji na podstawie uchwały zarządu. Nie będzie on zawierał żadnej innej umowy ze spółką (umowy o pracę, o świadczenie usług itp.). Spółka uważała, że w takiej sytuacji należną składkę zdrowotną należy obniżyć do 0 zł. Wskazała, że wynagrodzenie prokurenta stanowi przychód z innych źródeł, od których nie oblicza się zaliczki na podatek dochodowy. A zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w takim przypadku składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł. ZUS wskazał, że mechanizm obniżania składki z art. 83 ust. 2 ma zastosowanie wyłącznie w okolicznościach wskazanych w art. 83 ust. 1, czyli w odniesieniu do płatników (ubezpieczonych) wskazanych w art. 85 ust. 1–13 (m.in. pracowników, zleceniobiorców itp.). Osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie (w tym prokurenci), są ujęte w art. 85 ust. 17a. Składka zdrowotna za takie osoby powinna więc być naliczona i odprowadzona na zasadach ogólnych w pełnej wysokości od uzyskanego z tego tytułu wynagrodzenia. Decyzja ZUS oddział w Lublinie z 26 kwietnia 2022 r. (WPI/200000/43/525/2022)
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą ma orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Przychód uzyskuje tylko z tytułu prowadzenia firmy. Od lat opłaca składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na PIT. Pyta, czy w związku ze zmianami związanymi z Polskim Ładem nie utracił takiej możliwości. ZUS wskazał, że dalej obowiązuje art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, którego treść się nie zmieniła. Może z niego skorzystać osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, gdy uzyskuje przychód jedynie z tytułu prowadzenia firmy. Organ rentowy podkreślił, że nie ma on zastosowania do osób prowadzących działalność gospodarczą opłacających podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej lub wpłacających zaliczki kwartalne. Decyzja ZUS oddział w Lublinie z 8 lutego 2022 r. (WPI/20000/43/41/2022)
Przedsiębiorca wypłaca dwóm członkom zarządu oprócz comiesięcznego wynagrodzenia również premię uzależnioną od wyniku finansowego. Za dany rok kalendarzowy jest ona przelewana w kolejnym roku. Polski Ład skomplikował rozliczenia. Zgodnie ze znowelizowanym art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie. Dlatego przedsiębiorca pyta ZUS, czy ma obowiązek pobrać składkę zdrowotną od premii przysługującej dwóm członkom zarządu za zeszły rok, ale wypłaconej w tym roku. ZUS uznał, że osoba powołana do pełnienia funkcji przed 1 stycznia 2022 r., która otrzyma w 2022 r. wynagrodzenie należne za okres wcześniejszy, nie musi uwzględniać go w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. W konsekwencji od premii za okres do 31 grudnia 2021 r. wypłaconej osobie powołanej do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania składka na ubezpieczenie zdrowotne nie powinna być naliczona i odprowadzona. Decyzja ZUS oddział w Gdańsku z 31 marca 2022 r. (DI/100000/43/328/2022)