Od nowego roku 2022 rodzice będą mogli złożyć wniosek o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. RKO jest elementem finansowanego wsparcia rodzin w wychowywaniu dzieci. To dodatkowe świadczenie na drugie i kolejne dziecko w rodzinie w wieku 12-35 miesięcy oraz dofinansowanie do opłaty za pobyt dziecka w żłobku, przedszkolu i u dziennego opiekuna. Maksymalna łączna kwota świadczeń w ramach kapitału nie może przekroczyć 12 tys. zł na dziecko. Jak uzyskać świadczenie, kiedy wniosek, dla kogo.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy - kryterium
Wypłacany od nowego 2022 r. Rodzinny Kapitał Opiekuńczy będzie przysługiwać bez względu na osiągany przez rodzinę dochód. Świadczenie to będzie nieopodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych. RKO będzie przysługiwał rodzinom z dziećmi w maksymalnej wysokości 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia.
Świadczenie będzie przysługiwało na drugie dziecko lub kolejne proporcjonalnie za okres od dnia wejścia w życie ustawy do końca 35 miesiąca życia tego dziecka, na które kapitał przysługuje.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Jaka wysokość wypłaty
Świadczenie będzie wypłacane w miesięcznych częściach – po 500 zł przez dwa lata lub po 1000 zł miesięcznie przez rok, w zależności od wyboru rodzica.
Wysokość pobieranego kapitału może zostać zmieniona - tj. podwyższona z 500 zł do 1000 zł miesięcznie albo obniżona 1000 zł do 500 zł miesięcznie, na wniosek rodzica. Taką dyspozycję będzie można złożyć tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Komu przysługuje
RKO przysługuje na drugie i kolejne dziecko w rodzinie, jeśli beneficjent:
- jest matką dziecka,
- jest ojcem dziecka,
- przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia,
Dziecko musi mieszkać wspólnie z beneficjentem i je utrzymywać.
Jeśli zgodnie z orzeczeniem sądu beneficjent sprawuje opiekę naprzemienną z drugim rodzicem, świadczenie możesz otrzymać beneficjent i drugi rodzic w wysokości połowy przysługującej kwoty
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy można otrzymać na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie dlatego we wniosku należy wskazać pierwsze dziecko w rodzinie. Pierwszym dzieckiem w rodzinie jest najstarsze dziecko. Nie ma znaczenia jego wiek.
Jeśli dzieci urodziły się tego samego dnia, miesiąca i roku (np. bliźniaki), najstarszym dzieckiem w rodzinie jest dziecko, które rodzic wskaże we wniosku.
Pierwszym dzieckiem w rodzinie, jest:
- dziecko własne,
- dziecko małżonka,
- dziecko drugiego rodzica, z którym rodzic wychowuje wspólne dziecko,
- dziecko, przyjęte na wychowanie, jeśli wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia.
Kiedy Rodzinny Kapitał Opiekuńczy nie przysługuje
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy nie przysługuje jeśli:
- dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej,
- rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej,
- przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do kapitału (nie dotyczy to świadczeń z państw członkowski UE/EFTA lub z Wielkiej Brytanii).
Kiedy złożyć wniosek o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy
Wniosek o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy można złożyć najwcześniej 1 stycznia 2022 r.
Jako matka albo ojciec dziecka można złożyć wniosek:
- od pierwszego dnia, w którym dziecko kończy 9. miesiąc,
- do końca miesiąca, w którym dziecko kończy 13. miesiąc.
Jeśli beneficjent złoży wniosek w tym okresie będzie mu przysługiwał kapitał od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc do:
- ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 23. miesiąc – jeśli we wniosku wskazano potrzebę otrzymywania kapitału po 1000 zł miesięcznie,
- ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 35. miesiąc - jeśli we wniosku wskazano potrzebę otrzymywania kapitału po 500 zł miesięcznie.
Jeśli beneficjent złoży wniosek po miesiącu, w którym dziecko ukończy 13. miesiąc , otrzyma pomniejszony kapitał (o 500 zł za każdy miniony miesiąc od ukończenia przez dziecko 12. miesiąc)
Jeśli beneficjent przyjął dziecko na wychowanie może złożyć wniosek:
- od pierwszego dnia 9. miesiąca liczonego od dnia, w którym wystąpiono do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia,
- do ostatniego dnia 13. miesiąca liczonego od dnia, w którym wystąpiono do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia.
Jeśli beneficjent złoży wniosek w tym okresie, otrzyma Rodzinny Kapitał Opiekuńczy:
- od pierwszego dnia 12. miesiąca liczonego od dnia, w którym wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia,
- do ostatniego dnia 23. miesiąca (przy miesięcznej kwocie 1 000 zł) albo 35. miesiąca (przy miesięcznej kwocie 500 zł) liczonego od dnia, w którym wystąpił do sądu, nie dłużej jednak niż:
- do miesiąca, w którym dziecko ukończy 7. rok,
- do miesiąca, w którym dziecko ukończy 10. rok – jeśli ma decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.
Jeśli beneficjent złoży wniosek po wymienionych terminach, to otrzyma kapitał od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył wniosek.
Można złożyć wniosek o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy w styczniu 2022 r. także:
- jeśli beneficjent jest rodzicem dziecka, które ukończyło 12. miesiąc przed 2022 r.,
- jeśli beneficjent przyjął dziecko na wychowanie i 12. miesiąc - liczony od dnia, w którym wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia - upłynął przed 2022 r.
Jeśli beneficjent złoży wniosek po 31 stycznia 2022 r. otrzyma Rodzinny Kapitał Opiekuńczy od miesiąca złożenia wniosku.
Gdzie i jak złożyć wniosek o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy
Aby uzyskać rodzinny kapitał opiekuńczy należy złożyć do ZUS wniosek:
- RKO-R – jeśli beneficjent jest rodzicem dziecka,
- RKO-O – jeśli beneficjent wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie dziecka.
Wniosek o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy i załączniki do niego można złożyć tylko elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, portal Emp@tia, bank
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy
Aby otrzymać Rodzinny Kapitał Opiekuńczy należy dołączyć do składanego elektronicznie wniosku:
- zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie przysposobienia dziecka z datą wystąpienia do sądu – jeśli przyjęto dziecko na wychowanie,
- oświadczenie o dacie przyjęcia na wychowanie dziecka, w stosunku do którego wystąpiono do sądu z wnioskiem o wszczęcie powstępowania w sprawie jego przysposobienia,
- decyzję albo zaświadczenie dyrektora szkoły publicznej o odroczeniu obowiązku szkolnego – jeśli dziecko od 7 do 10 lat ma odroczony obowiązek szkolny,
- orzeczenie sądu o ustanowieniu opieki naprzemiennej – jeśli jest opieka nad dzieckiem na przemian z drugim rodzicem,
- dokument potwierdzający charakter pobytu cudzoziemca w Polsce np. karta pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, kartę stałego pobytu (nie dotyczy to obywateli UE/EFTA).
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Procedura ZUS
Przepisy ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym określają maksymalny termin dla ZUS na rozpatrzenie wniosku o kapitał. Wynosi on dwa miesiące od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami. Z kolei wypłata przysługującego kapitału następuje nie wcześniej, niż za miesiąc, od którego przysługuje prawo do kapitału.
Jeśli kapitał zostanie przyznany, to rodzic otrzyma informację o przyznaniu świadczenia, która będzie znajdować się w skrzynce odbiorczej na profilu na PUE ZUS. Również wtedy, gdy wniosek został złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia.
Jeśli kapitał nie będzie przysługiwać, to ZUS wyda decyzję odmowną. Decyzję odmowną w takim przypadku rodzic otrzyma elektronicznie na PUE ZUS. Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do Prezesa ZUS, a następnie skarga do sądu administracyjnego.