Byłam osobą bezrobotną, więc zaraz po ukończeniu 60. roku życia, czyli w czerwcu tego roku, złożyłam wniosek o emeryturę, choć wiedziałam, że będzie to dla mnie niekorzystne. Słyszałam, że ZUS będzie jednak przeliczał świadczenie takim osobom jak ja. Czy już można składać wnioski w tej sprawie?
Nie ma potrzeby składać wniosku w tej sprawie. ZUS sam przeliczy świadczenia na nowych, korzystniejszych zasadach. Ma na to 30 dni od wejścia w życie ustawy. Wchodząca częściowo w życie 18 września ustawa z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i niektórych innych ustaw likwiduje bowiem problem niekorzystnie naliczanych emerytur dla osób, którym wysokość świadczenia ustalano w czerwcu. Przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dotyczące waloryzacji składek były dotychczas tak skonstruowane, że emerytura przyznana w czerwcu mogła być niższa niż przyznana w innych miesiącach.
Nowelizacja wprowadza do ustawy emerytalnej art. 25a ust. 3a, zgodnie z którym w przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku waloryzacji składek dokonuje się w taki sam sposób, jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju danego roku – jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego. ZUS zastosuje ten mechanizm nawet wtedy, gdy w maju ubezpieczony jeszcze nie osiągnął wieku emerytalnego. Zasady te mają zastosowanie dla przyszłych emerytur. Ci, którzy już pobierają emerytury „czerwcowe”, bo uzyskali je w poprzednich latach, niestety nie skorzystają na nowych przepisach. Wyjątkiem są osoby, które otrzymały taką emeryturę w tym roku. Zgodnie z art. 17 ust. 2 nowelizacji w przypadku przyznania tego świadczenia przed dniem wejścia w życie nowelizacji emerytura podlega ponownemu przeliczeniu z uwzględnieniem nowych przepisów w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Zasada ta dotyczy także osób, które otrzymały rentę rodzinną. Podstawą do jej obliczenia jest bowiem m.in. emerytura zmarłego, dlatego problem z emeryturami „czerwcowymi” dotyczy też niektórych rencistów.
Przepis posługuje się wyrażeniem „podlega ponownemu przeliczeniu” z określeniem terminu na jego dokonanie – 30 dni od wejścia w życie, a więc licząc od 18 września 2021 r. Nie ma więc konieczności składania w tej sprawie wniosków.
Niestety – jak już wskazano wyżej – na podwyższenie świadczenia, nie mówiąc o wyrównaniu, nie mają co liczyć osoby, które uzyskały taką emeryturę w czerwcu przed 2020 r. (w 2020 r. obowiązywały specjalne zasady). Mimo że Senat w głosowaniu nad ustawą zgłosił poprawkę umożliwiającą im przeliczenie emerytury lub renty rodzinnej, Sejm ją odrzucił i wysokość tych świadczeń pozostanie bez zmian.
Podstawa prawna
• art. 17 ustawy z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1621)
• art. 139 ust. 1 pkt 2c ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 291) – w brzmieniu po 18 grudnia 2021 r.
