Każdy wniosek o umorzenie składek, w którym przedsiębiorca wykaże, iż jego dług z tego tytułu powstał na skutek epidemii oraz że wpływa ona na możliwość płacenia należności, powinien zostać rozpatrzony pozytywnie jako spełniający przesłankę ważnego interesu zobowiązanego – uważa Adam Abramowicz, rzecznik małych i średnich przedsiębiorców.

Przypomnijmy, że ZUS dysponuje instrumentami wsparcia podmiotów mających problemy z opłacaniem składek. Jednym z nich jest umorzenie należności z tego tytułu. To odrębne narzędzie od tego przewidzianego w ramach tarczy antykryzysowej. Umorzenie na zasadach ogólnych następuje na wniosek zainteresowanego, gdy udowodni on całkowitą nieściągalność należności. W uzasadnionych przypadkach jest ono możliwe także mimo niespełnienia tej przesłanki. Chodzi tu o bardzo trudną sytuację finansową i rodzinną (par. 3 rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne; Dz.U. nr 141, poz. 1365).
Jak pisaliśmy w DGP nr 33 z 18 lutego 2021 r. („ZUS odpuszcza długi. Ale nie wszystkim”), w 2020 r. do organu rentowego wpłynęły 14972 wnioski o umorzenie należności z tytułu składek (w tym wnioski o ponowne rozpatrzenie sprawy). Oznacza to wzrost o ponad 46 proc. w porównaniu z 2019 r., kiedy były 10 202 takie podania. Zwracaliśmy jednocześnie uwagę, że większy napływ wniosków nie przełożył się na większą liczbę decyzji o umorzeniu. W 2019 r. pozytywnie rozpatrzono 685 podań, a rok później tylko 343.
Dane te zaalarmowały rzecznika małych i średnich przedsiębiorców. W ocenie Adama Abramowicza za przypadek szczególny, uzasadniający umorzenie, należy uznać trwający stan epidemii. Z tego powodu rzecznik MŚP zawnioskował do ministra rozwoju, pracy i technologii o wprowadzenie zmian w przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.), które regulują tę kwestię. Proponuje on zmianę brzmienia art. 28 ust. 3a przez zaznaczenie, że należności z tytułu składek mogą być umarzane w przypadkach uzasadnionych względami społecznymi lub gospodarczymi oraz ważnym interesem zobowiązanego, pomimo braku ich całkowitej nieściągalności.