Jeżeli nie ma szans na poprawę stanu zdrowia trwale chorego ubezpieczonego i lekarze to potwierdzą, to ma on prawo do renty socjalnej stałej. Inaczej jest przyznawana na czas określony.
Tak orzekł Sąd Najwyższy (SN), rozpoznając sprawę młodej dziewczyny, której ZUS odmówił takiego świadczenia, a zgodził się, aby pobierała je jedynie przez pięć lat. Wydał taką decyzję na podstawie orzeczenia lekarza ZUS po rozpoznaniu u niej mózgowego porażenia dziecięcego z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym. Ubezpieczona złożyła sprzeciw od orzeczenia lekarza do komisji lekarskiej ZUS. Ta jednak potwierdziła opinię orzecznika. Zainteresowana w odwołaniu od rozstrzygnięcia zakładu domagała się renty socjalnej stałej, czyli chciała pobierać ją do końca życia. Sąd okręgowy pracy i ubezpieczeń społecznych odmówił jej, powołując się na opinie psychologów i psychiatrów.
Sprawa trafiła do sądu apelacyjnego. Sędziowie uznali, iż dziewczyna powinna otrzymywać rentę socjalna przez pięć lat, mimo że biegli stwierdzili (inaczej niż poprzedni lekarze), iż nie będzie ona właściwie funkcjonować. Z tym nie zgodził się pełnomocnik ubezpieczonej. W skardze kasacyjnej napisał, że sąd apelacyjny naruszył art. 13 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), bo uznał, iż z treści tego przepisu wynika konieczność orzekania niezdolności do pracy na maksymalnie pięć lat, nawet gdy lekarze twierdzą, że ta niezdolność potrwa dłużej.
Sprawa trafiła więc do Sądu Najwyższego (SN). Ten uznał, iż skarga kasacyjna jest nieuzasadniona. Zdaniem sędziów ich koledzy z apelacji nie stwierdzili, że orzekanie o trwałej niezdolności do pracy (a tym samym przyznawanie renty socjalnej stałej) jest niedopuszczalne, lecz jedynie słusznie wskazali, że zasadą jest pięć lat, co wynika z art. 13 ust. 2. Zatem na podstawie ustawy o FUS nie można dostać renty stałej. Uprawniony może jedynie uzyskać rentę socjalną, jeśli jest całkowicie, trwale niezdolny do pracy. Tak wynika z art. 4 ust. 2 ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. nr 135, poz. 1628 z późn. zm.), który jest objęty dyspozycją normy art. 13 ust. 3 ustawy o FUS. Z kolei w sytuacji, gdy ta niezdolność jest okresowa, jak w przypadku osiemnastolatki, to ubezpieczony jest uprawniony do renty socjalnej okresowej na maksymalnie pięć lat.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 21 września, sygn. akt II UK 32/11