Jak ukrócić działalność mafii śmieciowych i zdusić patologie w zarodku? To pytania, na które podczas pierwszej takiej debaty na łamach Dziennika Gazety Prawnej, odpowiedzą eksperci, przedstawiciele rządu i władz lokalnych. Transmisja odbędzie się 31 marca br na gazetaprawna.pl oraz na fb gazety.

Tysiące beczek wypełnionych toksycznymi, trującymi substancjami zalega na działkach i w halach magazynowych dziesiątek gmin w Polsce. To symptomy choroby, na które cierpi cała branża odpadowa i świadectwo patologicznych działań tzw. mafii śmieciowych. Mowa o zorganizowanych grupach, które skupują pozostałości z zakładów przemysłowych, np. zużyte farby, lakiery, rozpuszczalniki, a potem nielegalnie się ich pozbywają, porzucając je lub zakopując.

Taki niechciany balast jest ogromnym ciężarem dla gmin, które padły ofiarą przestępców. Dziś to na ich barkach spoczywa posprzątanie zanieczyszczonego terenu i zagospodarowanie porzuconych odpadów. Problem w tym, że koszty unieszkodliwienia niechcianego „prezentu” idą niekiedy w miliony złotych. Innymi słowy, rozbrajanie takich tykających ekologicznych bomb potrafi rozsadzić budżet niejednego samorządu.

Eksperci są zgodni, że problemu nie rozwiąże samo dosypanie pieniędzy i sfinansowanie porządków w gminach z pieniędzy podatników. Najważniejsze jest bowiem nie leczenie skutków choroby, ale prewencyjne działanie, by do rozrostu patologii w ogóle nie dochodziło. A to oznacza poprawę nadzoru nad rynkiem odpadowym, większe zaangażowanie odpowiednich instytucji w ściganie przestępców, a później egzekwowanie przepisów.

Pytaniem pozostaje jak przełożyć te cele w konkretne zmiany, które realnie poprawią sytuację gmin i mieszkańców. Co zrobić, by do porzucania odpadów nie dochodziło, a jeżeli już, to udawało się szybko i skutecznie namierzać sprawców, a później obciążać ich kosztami? To temat, o którym będziemy dyskutować w ramach Kongresu Perły Samorządu 2021.

Poruszane zagadnienia podczas debaty:

  • Jakich rozwiązań systemowych potrzebujemy, by przeciwdziałać patologiom na rynku odpadowym: pożarom, porzucaniu odpadów, dzikim wysypiskom?
  • Nowy pomysł MKiŚ: specjalna instalacja do unieszkodliwienia niebezpiecznych odpadów, które zalegają w wielu miejscach Polski. Co przemawia za, co przeciw? Jakie problemy miałaby rozwiązywać?
  • Co zrobić, by samorząd nie był bezsilny wobec przestępców? Czego potrzebują samorządy, by przeciwdziałać przestępczym praktykom (pożary, porzucenia odpadów), a także skutecznie reagować, gdy już do takiego zdarzenia dojdzie?
  • Historie i doświadczenia gmin, które z problemem porzuconych na ich terenie odpadów niebezpiecznych uporały się lub wciąż nie mogą się uporać. Co się udało, co było trudne, co pomogło, czego zabrakło?
  • Walka z mafią śmieciową - jakie dalsze działania planuje rząd? Co zrobić, by zaostrzając przepisy nie doprowadzić do nadmiernie restrykcyjnego przykręcenia śruby, które uderzy również w uczciwych przedsiębiorców?

Wśród uczestników:

  • Agnieszka Fiuk, Członek rady Programowej, Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami
  • Łukasz Mróz, Prezes Zarządu, SARPI Dąbrowa Górnicza
  • Bartosz Frankowski, Naczelnik Wydziału Środowiska, Urząd Miasta Gdynia
  • Aleksander Juszczyk, z-ca burmistrza Niemodlina, Gmina Niemodlin
  • Andre Lemlyn, Prezes Zarządu SUEZ Polska
  • Jarosław Roliński, Dyrektor Departamentu Ochrony Ziemi, NFOŚiGW