Zmniejszenie liczby stopni awansu zawodowego nauczycieli oraz zobowiązanie nauczyciela do przeznaczenia jednej godziny w tygodniu na konsultacje dla uczniów i ich rodziców - zakłada projekt nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela, skierowany do konsultacji publicznych.
"Celem projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego jest uproszczenie i odbiurokratyzowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli. W stosunku do dotychczasowego systemu awansu zawodowego podnoszone są, bowiem zarzuty, że jest on nadmiernie zbiurokratyzowany. Zmiany w zakresie awansu zawodowego zapewnią wzrost wynagrodzenia nauczycieli, którzy nie uzyskali jeszcze stopnia nauczyciela mianowanego, tj. w pierwszych latach pracy w tym zawodzie. Obecny system awansu zawodowego wpływa bowiem niekorzystnie na poziom wynagrodzenia nauczycieli rozpoczynających pracę w szkole, co może zniechęcać kandydatów do pracy w zawodzie nauczyciela" - czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji.
Likwidacja dwóch stopni awansu zawodowego nauczycieli
Zgodnie z projektem - przygotowanym przez Ministerstwo Edukacji i Nauki - likwidacji mają ulec dwa stopnie awansu zawodowego nauczycieli: nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy. Po ich likwidacji w systemie zamiast czterech stopni awansu zawodowego będą: "nauczyciel nieposiadający stopnia awansu zawodowego" i - tak jak obecnie - nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany. Formalnie pierwszym stopniem awansu stanie się stopień nauczyciela mianowanego, o który młody nauczyciel będzie mógł się starać po 4 latach pracy. W tym okresie przez 3 lata i 9 miesięcy młody nauczyciel będzie odbywał nie staż, ale "przygotowanie do zawodu". Będzie mu nadal przysługiwało jednorazowe świadczenie "na start" w wysokości 1000 zł.
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu obecny staż to okres "zbyt krótki do nabycia przez nauczyciela określonych umiejętności praktycznych służących sprawnemu i efektywnemu wykonywaniu tego zawodu". Jednocześnie wskazano, że okres przygotowania do zawodu będzie krótszy o dwa lata niż minimalny okres, w którym nauczyciel jest stażystą a następnie nauczycielem kontraktowym.
Przygotowanie do zawodu nauczyciela
W myśl projektu w czasie przygotowania do zawodu młody nauczyciel będzie mógł korzystać z pomocy mentora, którego przydzieli mu dyrektor szkoły spośród nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych. W okresie przygotowania do zawodu nauczyciel będzie musiał m.in. prowadzić lekcje pokazowe i gromadzić pozytywne opinie specjalnych komisji, a także przechodzić ocenę pracy. Ocena pracy nauczyciela będzie dokonywana obligatoryjnie w drugim oraz ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciela.
Ocena pracy nauczyciela
Ocena pracy dokonana w drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela będzie miała wpływ na zatrudnienie nauczyciela. W związku z wprowadzeniem okresu przygotowania do zawodu nauczyciela zmianie ulegną bowiem zasady nawiązywania stosunku pracy z nauczycielem podejmującym pracę w szkole. Przez pierwsze dwa lata pracy w szkole, nauczyciel ma być zatrudniony na umowie na czas określony. Dopiero po tym okresie oraz uzyskaniu co najmniej dobrej oceny pracy otrzyma umowę na czas nieokreślony.
Co z wynagrodzeniem nauczycieli?
W projekcie zaproponowano też zmiany dotyczące wysokości tzw. średniego wynagrodzenia nauczycieli. Zgodnie z nim średnie wynagrodzenie nauczyciela nieposiadającego stopnia awansu zawodowego ma wynosić 120 proc. kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Obecnie średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla nauczyciela stażysty - 100 proc. kwoty bazowej, a dla nauczyciela kontraktowego - 111 proc.
Wysokość średniego wynagrodzenia nauczyciela mianowanego i dyplomowanego ma nie ulec zmianie. Tak jak dotąd ma wynosić dla nauczyciela mianowanego 144 proc. kwoty bazowej, a dla nauczyciela dyplomowanego - 184 proc. kwoty bazowej.
"Większy nacisk na umiejętności praktyczne"
W związku z planowanymi zmianami w projekcie znalazły się też zapisy dotyczące zmian w awansie zawodowym nauczycieli na wyższych stopniach awansu polegające - jak wskazuje resort edukacji - "polegające na większym nacisku na umiejętności praktyczne", zmian w awansie zawodowym nauczycieli pracujących za granicą, a także przepisy przejściowe uwzględniające rozpoczęte postepowania dotyczące awansu zawodowego.
"Ponadto celem projektowanej nowelizacji ustawy – Karta Nauczyciela jest zagwarantowanie uczniom i ich rodzicom możliwości konsultacji z nauczycielem. Realizacji tego celu służyć ma wyodrębnienie w ramach innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, realizowanych w ramach czasu pracy nauczycieli, czasu dostępności nauczyciela w szkole, w ramach, którego, odpowiednio do potrzeb, będzie on prowadził konsultacje dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców" - czytamy w uzasadnieniu.
Zgodnie z projektem, w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy, nauczyciel zostanie zobowiązany do "dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo", w trakcie, której "odpowiednio do potrzeb, prowadzi konsultacje dla uczniów lub wychowanków lub ich rodziców". W przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zostanie on zobowiązany do dostępności w wymiarze 1 godziny w ciągu 2 tygodni.
W nowelizacji znalazły się też zapisy dotyczące innych kwestii. Mają one głównie charakter doprecyzowujący.
MEiN chce by projektowana nowelizacja weszła w życie z dniem 1 września 2022 r. (PAP)
Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka