Propozycje dopuszczenia magistrów prawa do reprezentowania klientów przed sądami zawiera projekt ustawy o państwowych egzaminach prawniczych. Nie spotkał się on jednak z aprobatą ze strony samorządu adwokackiego i radcowskiego. Jedno jest pewne Parlament tej kadencji już się nim nie zajmie.

Egzaminy prawnicze I i II stopnia

Proponuje się wprowadzenie dwóch egzaminów prawniczych I i II stopnia oraz elektroniczny system rejestracji do egzaminów – czytamy w uzasadnieniu do projektu. Kością niezgody wśród środowisk debatujących nad wprowadzeniem rewolucyjnych zmian jest możliwość wykonywania przez magistrów prawa podstawowej pomocy prawnej, w tym reprezentacja klientów na poziomie sądów rejonowych w sprawach cywilnych.

Obawy środowiska adwokatów i radców prawnych budzi też możliwość ominięcia aplikacji po zdaniu egzaminu prawniczego I stopnia przez osoby wykonujące co najmniej 5 lat podstawowe czynności prawnicze. Kandydatem do egzaminu I stopnia byłaby w założeniu osoba, która ukończyła wydział prawa. Po zdaniu takiego egzaminu osoba taka mogłaby pełnić funkcję doradcy prawnego i po okresie 5 lat przystąpić do egzaminu II stopnia. Innym rozwiązaniem jest odbycie dowolnej aplikacji po ówczesnym zdaniu z wynikiem pozytywnym egzaminu I stopnia, w takim przypadku aplikant również otrzymuje przepustkę do przystąpienia do egzaminu II stopnia.

Zobacz: Samorząd radcowski protestuje przeciwko zaproponowanym zmianom w kształceniu prawników

Cel zmian

Celem projektu jest umożliwienie świadczenia przez magistrów prawa podstawowych czynności prawniczych i przez do upowszechnienie dostępu obywateli do pomocy prawnej. Większa liczba osób świadcząca usługi prawne ma przypadać na jednego, przeciętnego obywatela. W szerszej perspektywie ma przyczynić się to do obniżenia kosztów za usługi prawnicze. Dotychczas osoby świadczące pomoc prawną, a nie związane z listami prowadzonymi przez Naczelną Radę Adwokacką albo Krajową Izbę Radców Prawnych świadczyły swoje usługi w oparciu o przepisy o swobodzie działalności gospodarczej. Zdarzały się jednak przypadki karania takich osób za działania niezgodnie z prawem.

Wiele zmienił wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 listopada 2006 r., który jednoznacznie wyraził pogląd, że osoby posiadające wyższe wykształcenie prawnicze mogą na własny rachunek prowadzić biura doradztwa prawnego. Wejście w życie ustawy wprowadziłoby kwalifikowanych doradców prawnych, różnicując sytuację tych, którzy wykonywali do tej pory swoje czynności na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, od tych którzy czynności te wykonują ale ich wiedza jest zweryfikowana przez egzamin I stopnia. Doradca miałby zapewnianą ochronę prawną tytułu zawodowego.

Zobacz: Toruńscy radcy prawni w sprawie zmian w systemie kształcenia prawników

Obowiązkowe ubezpieczenie OC

Ustawa narzuca również rygor wykupienia przez takie osoby obowiązkowej polisy ubezpieczenia.

Dalsze losy projektu

Projekt przeszedł już konsultacje społeczne. Swoje uwagi zgłosiło Biuro Analiz Sejmowych. Zgodnie z zasadą dyskontynuacji projekt nie zostanie przekazany nowemu Parlamentowi, ale może zostać na nowo zgłoszony. Dlatego też w nowej kadencji Sejmu z uwagą wszyscy zainteresowani będą śledzili jego losy.

Autor: Wojciech Sulczewski

Zobacz także:

Zmiany w kształceniu prawników dyskutowane w środowisku międzynarodowym

Protest prawników z całego świata przeciwko ustawie o egzaminach prawniczych