Ustawa o dobrym samarytaninie - zmiany nie tylko dla placówek medycznych
ikona lupy />
DGP

Ustawa z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19, określana potocznie ustawą o dobrym samarytaninie (od nazwy zawartej w niej klauzuli zwolnienia lekarzy z odpowiedzialności karnej za błąd medyczny) została już podpisana przez Prezydenta. W chwili zamknięcia tego wydania wciąż czeka na ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Gdyby jednak publikacja nastąpiła jeszcze dziś, to jej przepisy zaczęłyby obowiązywać już jutro. To istotne z punktu widzenia zwiększenia skuteczności działań w ramach walki z epidemią COVID-19.

W dzisiejszym dodatku przedstawiamy wybrane rozwiązania nowej ustawy, której spektrum jest bardzo szerokie. Z jednej strony mamy tu bowiem rozwiązania pozwalające na szybsze i sprawniejsze zarządzanie kadrami medycznymi (co istotne również dla prywatnych placówek medycznych) i zarazem mające na celu zwiększenie motywacji osób pracujących przy pacjentach „covidowych”. Z drugiej do ustawy wpleciono również rozliczne rozwiązania dla instytucji, służb, firm i pracowników, którzy nie stoją na pierwszej linii frontu walki z koronawirusem (czytaj: nie leczą). Nowe przepisy przewidują m.in. wyższe wynagrodzenia, uposażenia i zasiłki dla funkcjonariuszy służb mundurowych i pracowników placówek pomocy społecznej. Do tego dochodzą zarówno ułatwienia w działalności gospodarczej (m.in. na gruncie prawa budowlanego i prawa zamówień publicznych), ale też obostrzenia (np. przy uzyskiwaniu pomocy publicznej).

Zagadnienie Dla kogo Na czym polega zmiana Szczegóły rozwiązania Podstawa prawna
PersonelmedyczNY
Przyznanie cudzoziemcowi niebędącemu obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej prawa wykonywania zawodu lekarza albo prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty • Lekarze i dentyści spoza krajów UE• Podmioty wykonujące działalność leczniczą Nowelizacja wprowadza przepisy umożliwiające w trybie uproszczonym zatrudnianie w polskim systemie opieki zdrowotnej lekarzy specjalistów, którzy uzyskali kwalifikacje zawodowe poza UE, po spełnieniu określonych w ustawie wymogów. Przewiduje się (w dodanym ust. 2a art. 7 u.z.l.d.), że MZ będzie wyrażał w drodze decyzji administracyjnej zgodę na wykonywanie zawodu lekarza (przyznanie prawa wykonywania zawodu lekarza albo lekarza dentysty) na określony zakres czynności zawodowych oraz na czas i miejsce zatrudnienia w podmiocie wykonującym działalność leczniczą. Podstawą tego rozstrzygnięcia będzie opinia konsultanta krajowego we właściwej dziedzinie medycyny, w obszarze której cudzoziemiec zamierza wykonywać zawód, a w przypadku jego braku konsultanta krajowego w dziedzinie pokrewnej albo konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie właściwej lub pokrewnej. Medyk, któremu okręgowa rada lekarska (właściwa ze względu na miejsce zatrudnienia) na podstawie decyzji MZ wyda prawo wykonywania zawodu, będzie przez rok pracował pod nadzorem specjalisty wyznaczonego przez kierownika placówki leczniczej. Lekarz (lekarz dentysta) nie będzie mógł wykonywać w Polsce zawodu poza podmiotem leczniczym, z którym zawarł umowę – przez czas jej realizacji. Co ważne, prawo wykonywania zawodu na tej podstawie będzie przyznawane maksymalnie na pięć lat. Po ich upływie nie będzie można go przedłużyć ani wydać nowego prawa na uproszczonych warunkach. Art. 6 pkt 1 nowelizacji zmienia art. 7 u.z.l.d.; art. 16 nowelizacji zmienia art. 5,6 i 9 u.i.l.
Dokument potwierdzający prawo wykonywania zawodu • Lekarze i dentyści• Izby lekarskie Przesunięto termin, w którym wydawane będą dokumenty „Prawo wykonywania zawodu lekarza” i „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty”. W odniesieniu do cudzoziemców odbywających kształcenie podyplomowe od 1 stycznia 2021 r. miały być wydawane według nowych wzorów dokumenty dla stażystów potwierdzające prawo wykonywania zawodu lekarza (lekarza dentysty). Nowelizacja przesuwa ten termin na 1 stycznia 2022 r. Z kolei w przypadku gdy ww. dokument wydaje izba lekarska, dotychczasowe wzory miały być stosowane do 31 grudnia 2020 r. Termin ten zostanie przełożony na 31 grudnia 2021 r. Art. 16 nowelizacji zmienia art. 17 i art. 18 u.z.l.d.
Comiesięczny dodatek do wynagrodzenia • Podmioty lecznicze• Pracownicy medyczni Comiesięczny dodatek do wynagrodzenia otrzymają pracownicy medyczni, którzy uczestniczą w wykonywaniu świadczeń zdrowotnych na rzecz chorych na COVID-19 lub z podejrzeniem zakażenia. Dodatek będzie wynosił 100 proc. kwoty miesięcznego wynagrodzenia, wynikającej z umowy o pracę albo innej umowy, na podstawie której praca jest wykonywana. Otrzymają go jednak tylko osoby, które nie zostały skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii przez wojewodę lub MZ. Sejm uchwalił już nowelizację do nowelizacji (obecnie ustawa jest w Senacie - druk nr 256) , która usuwa regulację wprowadzającą te dodatki (art. 4i). Więcej na s. C6. Art. 20 pkt 2 nowelizacji dodaje art. 4i do spec- ustawy o COVID-19.
Klauzula dobrego samarytanina • Lekarze Lekarze zostaną zwolnieni z odpowiedzialności karnej za błędy medyczne. Ustawodawca uznał, że w czasie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii należy wyłączyć odpowiedzialność karną za określone czyny, popełniane przez osoby wykonujące zawód medyczny, w sytuacji gdy działania lecznicze są podejmowane w związku z COVID-19 i w szczególnych okolicznościach. Chodzi tu np. o przypadek realizacji świadczeń przez osoby, które w warunkach nieepidemicznych by ich nie udzielały, np. lekarze w trakcie specjalizacji czy specjaliści w innych specjalizacjach. Wyłączenia odpowiedzialności karnej nie będzie w przypadku rażącego niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach. Art. 24 nowelizacji
Zwalczanie epidemii
Skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii • Osoby wykonujące zawody medyczne• Funkcjonariusze• Podmioty wykonujące działalność leczniczą• Wojewodowie Wprowadzony zostanie wyraźny obowiązek przekazywania przez medyczne samorządy zawodowe informacji o osobach, które można skierować do pracy przy zwalczaniu epidemii, co zwiększy efektywność takich skierowań.Ponadto dotychczasową górną granicę wieku 60 lat, stanowiącą przesłankę wyłączającą możliwość skierowania osoby do pracy przy zwalczaniu epidemii, podwyższono do 65 lat w przypadku mężczyzn. Nowelizacja umożliwi też skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii osób, które nie ukończyły 18 lat bądź ukończyły 60 lat w przypadku kobiet lub 65 lat w przypadku mężczyzn, osób samotnie wychowujących dziecko w wieku do 18 lat oraz osób wychowujących dziecko w wieku do 14 lat, o ile zawnioskują o to do wojewody.Do zwalczania epidemii będzie można skierować również lekarzy (lekarzy dentystów), którzy ukończyli staż podyplomowy i nie uzyskali prawa wykonywania zawodu z powodu niezłożenia z wynikiem pozytywnym LEK albo LDEK (tj. Lekarskiego lub Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego). Samorządy zawodów medycznych zostały zobowiązane do przekazania, na wniosek odpowiednio wojewody albo MZ, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku, wykazu osób wykonujących zawody medyczne, które będą mogły być skierowane do pracy przy zwalczaniu epidemii. Nowelizacja doprecyzowuje też, że okresu niezdolności do pracy nie będzie się zaliczać do okresu skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii. Ponadto nowela wprowadza możliwość kierowania do zwalczania epidemii: ratowników, studentów, doktorantów i osób kształcących się w zawodach medycznych. Osoby te będą kierowane przez wojewodów lub MZ na podstawie wykazów sporządzanych m.in. przez rektorów uczelni czy podmioty kształcące. Okres pracy osób skierowanych będzie zaliczany na poczet odbycia odpowiedniej części zajęć kształtujących umiejętności praktyczne, w tym zajęć praktycznych i praktyk zawodowych. Jednocześnie pensję dla osób skierowanych podniesiono ze 150 proc. do 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie (wskazanym w decyzji o skierowaniu lub w innym podobnym zakładzie, jeżeli nie ma w nim takiego stanowiska). Pozostawiono przy tym zastrzeżenie, że pensja ta nie może być niższa niż wynagrodzenie, które osoba skierowana do pracy przy zwalczaniu epidemii otrzymała w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym wydana została decyzja o skierowaniu jej do pracy przy zwalczaniu epidemii. Art. 15 pkt 5 nowelizacji zmienia art. 47 ust. 3 pkt 1, ust. 3a, 3b, ust. 10 u.z.z.z. i dodaje w tym przepisie ust. 1a, ust. 4a–4c, ust. 8a, ust. 10a–10c, ust. 14–19Art. 6 pkt 3 nowelizacji zmienia art. 15o u.z.l.d.
Zagadnienie Dla kogo Na czym polega zmiana Szczegóły rozwiązania Podstawa prawna
Skierowanie do zwalczania epidemii dla lekarzy, którzy ukończyli staż, ale nie zdali LEK (LDEK), będzie wydawane według zasad określonych dla lekarzy-stażystów. Lekarze ci w czasie pracy przy zwalczaniu epidemii na podstawie art. 47 u.z.z.z. będą uznawani za lekarzy w trakcie stażu podyplomowego.Jeśli chodzi o kierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii funkcjonariuszy, to w tej sprawie konieczna będzie opinia komendanta służb mundurowych. We wniosku o jej wydanie kierownik podmiotu leczniczego powinien wskazać przewidywaną liczbę godzin pracy w wymiarze minimum 40 godzin tygodniowo ponad wymiar wynikający z dotychczasowej formy świadczenia danych usług. Mundurowy skierowany do pracy przy zwalczaniu epidemii będzie zwolniony ze świadczenia służby, ale zachowa prawo do uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym (w wysokości należnej w miesiącu poprzedzającym miesiąc skierowania) oraz otrzyma wynagrodzenie, o którym mowa powyżej (minimum 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie). Jednocześnie postanowiono, że w przypadku mundurowych wynagrodzenie to wypłaca się miesięcznie z góry w pierwszym dniu roboczym miesiąca, za który ono przysługuje.
Oddanie straży gminnej do dyspozycji komendanta policji • Strażnicy gminni (miejscy)• Policja• Wojewodowie Nowelizacja przewiduje możliwość zarządzenia przez wojewodę użycia straży miejskiej przez określony czas do wspólnych działań z policją, co skutkować będzie jej podległością dowództwu właściwego terytorialnie komendanta policji. Zarządzenie wojewody w sprawie użycia straży do wspólnych działań z policją będzie mogło zostać wydane w przypadku powszechnego zagrożenia bezpieczeństwa publicznego, katastrofy, klęski żywiołowej, stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii lub innej sytuacji kryzysowej, na obszarze województwa lub gminy. Działania te będą mogły dotyczyć ochrony spokoju i porządku w miejscach publicznych oraz ratowania życia i zdrowia obywateli, a także pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń. O zarządzeniu wojewoda będzie niezwłocznie informował właściwego terytorialnie wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Art. 7 pkt 1 nowelizacji zmienia art. 9 u.s.gm.
Podmioty lecznicze
Kontrola przez NFZ • Świadczeniobiorcy• NFZ Nowelizacja przewiduje, że NFZ będzie mógł kontrolować świadczeniobiorców co do wykorzystania przez nich środków, np. pochodzących z programu POWER czy Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Dotychczas NFZ nie miał takich uprawnień. Kontrola NFZ może dotyczyć organizacji, sposobu i jakości udzielania świadczeń opieki zdrowotnej oraz ich dostępności, a także udzielania świadczeń opieki zdrowotnej pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami, a także z wymaganiami określonymi przez prezesa NFZ.Sankcją za stwierdzone naruszenia ma być m.in. zwrot do NFZ nie więcej niż 50 proc. środków publicznych, przekazanych za okres objęty kontrolą, wraz z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych. W tej sprawie prezes NFZ orzeknie w drodze decyzji. Nie będzie od niej przysługiwać odwołanie, ale będzie można zaskarżyć ją do sądu administracyjnego. Art. 12 nowelizacji zmienia art. 61a, art. 61s, art. 61w, art. 61x u.ś.o.z.
Zniesienie standardów dla miejsc, w których udziela się pomocy osobom zarażonym • Podmioty wykonujące działalność leczniczą Pomieszczenia i urządzenia nie będą musiały spełniać wymaganych standardów, jeśli leczenie pacjentów odbywa się w miejscu dotychczas do tego nieprzeznaczonym. Pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą, który udziela świadczeń zdrowotnych pacjentom podejrzanym o zakażenie lub zakażonym koronawirusem w miejscu nieprzeznaczonym dotychczas do udzielania świadczeń dla tych pacjentów, nie będą musiały spełniać standardów, określonych w u.d.l. Przede wszystkim chodzi o wymogi ustalone w rozporządzeniu MZ z 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. poz. 595). Art. 18 pkt 1 nowelizacji dodaje ust. 4aa w art. 22 u.d.l.
Gospodarowanie mieniem przez s.p.z.o.z. • Pomioty lecznicze• Podmioty założycielskie S.p.z.o.z. nie będzie musiał uzyskiwać zgody podmiotu tworzącego na: zbycie, wydzierżawienie, wynajęcie, oddanie w użytkowanie oraz użyczenie aktywów trwałych. Zwolnienie to będzie dotyczyło sytuacji, gdy zbycie, wydzierżawienie (etc.) aktywów trwałych następować będzie na rzecz innego podmiotu leczniczego, a aktywa te będą używane, w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii, w celu zwalczania epidemii. Art. 18 pkt 2 nowelizacji dodaje ust. 3a w art. 54 u.d.l.
Wstrzymanie likwidacji s.p.z.o.z. • Pomioty lecznicze• Podmioty założycielskie Podmiot tworzący s.p.z.o.z. będzie mógł wstrzymać na 24 miesiące jego likwidację w przypadkach uzasadnionych koniecznością zapewnienia odpowiedniego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej. Podmiot tworzący musi pokryć stratę netto s.p.z.o.z. jedynie wówczas, gdy strata netto za rok obrotowy nie może być pokryta przez placówkę i jednocześnie po dodaniu kosztów amortyzacji ma ona wartość ujemną. Organ założycielski ma 9 miesięcy na podjęcie decyzji w sprawie pokrycia strat albo 12 miesięcy – w sprawie likwidacji s.p.z.o.z. Specustawa o COVID-19 wydłużyła ten okres o kolejne 12 miesięcy w przypadkach uzasadnionych koniecznością zapewnienia odpowiedniego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej. A omawiana nowelizacja wydłuży go jeszcze o kolejne 12 miesięcy. Art. 18 pkt 3 nowelizacji zmienia ust. 2a w art. 59 u.d.l.
Wynagrodzenia, uposażenia, świadczenia
Uprawnienie do zasiłku chorobowego za czas przebywania w izolacji • Ubezpieczeni• ZUS Poddanie się obowiązkowi izolacji albo izolacji w warunkach domowych będzie traktowane na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby. Doprecyzowano, że w związku z nieobecnością pracownika w pracy wskutek obowiązkowej izolacji pracodawca będzie musiał wypłacić mu wynagrodzenie chorobowe zgodnie z art. 92 par. 1 pkt 1 k.p., a po upływie 33 dni nieobecności z tego powodu będzie przysługiwał zasiłek chorobowy. Art. 8 nowelizacji zmienia art. 6 ust. 2 pkt 1a u.ś.p.u.s.
Podwyższenie zasiłku chorobowego • Pracownicy medyczni• Pracownicy placówek pomocy społecznej• Pracodawcy Nowelizacja zapewnia podwyższenie wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych. Nowelizacja zapewnia wypłacanie wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego w wysokości 100 proc. (a nie jak dotychczas 80 proc.) podstawy (stanowiącej przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacane pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy) w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych. Uprawnienie to będzie przysługiwało zatrudnionemu w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej świadczą cej usługi całodobowo, noclegowni oraz innej placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku. Takie uprawnienie zapewniono także zatrudnionym w podmiotach leczniczych. Z tym że Sejm 28 października 2020 r. postanowił znowelizować omawianą nowelę w stosunku do personelu medycznego, pozbawiając go prawa do 100 proc. wynagrodzenia chorobowego za okres podlegania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, ale pozostawiając prawo do 100 proc. zasiłku (ustawa jest teraz w Senacie). Art. 20 pkt 1 i 2 nowelizacji dodaje art. 4ea i art. 4f specustawy o COVID-19.
Zagadnienie Dla kogo Na czym polega zmiana Szczegóły rozwiązania Podstawa prawna
Zachowanie 100 proc. uposażenia przez mundurowych • Funkcjonariusze: policji, straży granicznej, PSP, OSP, straży gminnej (miejskiej), SKW, SWW, służby więziennej, SOP i żołnierze zawodowi Członkom formacji mundurowych zagwarantowano prawo do 100 proc. uposażenia w okresie zwolnienia od zajęć służbowych z powodu stwierdzenia zakażenia lub zachorowania na chorobę zakaźną albo na skutek podlegania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, w związku z wykonywaniem zadań służbowych w okresie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii. Zasadą jest, że mundurowy przebywający na zwolnieniu lekarskim otrzymuje 80 proc. uposażenia. Jednak gdy przyczyna zwolnienia wynika ze zdarzeń określonych w pragmatykach służbowych, to otrzymuje on 100 proc. uposażenia. Przy czym, jak podkreślił WSA w Warszawie w wyroku z 28 stycznia 2016 r. (sygn. akt II SA/Wa 796/15) na kanwie ustawy o Staży Granicznej, katalog przyczyn uzasadniających wypłatę uposażenia w wysokości 100 proc., określony w art. 125b ust. 5 i 6 ustawy, ma charakter zamknięty. Z tego powodu ustawodawca rozszerzył katalog okoliczności, które uzasadniają wypłatę 100 proc. uposażenia w czasie nieobecności na służbie.Uwaga!Omawiane rozwiązania wchodzą w życie z dniem następującym po ogłoszeniu nowelizacji w Dzienniku Ustaw z mocą od 5 września 2020 r. Art. 2, 4, 5, 7, 11, 13,. 17 i 19 nowelizacji zmieniają odpowiednio artykuły: 121b u.p., 125b u.s.g.; 105b u.p.s.p.; 9 u.s.gm.; 89a u.s.w.ż.z.; 86b u.s.f.s.k.w.; 60c u.s.w.; 194 u.s.o.p. Ponadto art. 20 pkt 5 nowelizacji dodaje art. 31zy3a w specustawie o COVID-19
Praca zdalna w okresie obowiązkowej kwarantanny • Pracownicy• Osoby pracujące na podstawie umowy cywilnoprawnej• Pracodawcy Nowelizacja wyraźnie przesądza o możliwości wykonywania pracy zdalnej w okresie kwarantanny. Pracownicy poddani obowiązkowej kwarantannie będą mogli wykonywać pracę zdalną pod warunkiem wyrażenia zgody przez pracodawcę. Z tego tytułu będą otrzymywać zwykłą pensję, a nie wynagrodzenie chorobowe. Praca zdalna ma być wykonywana w trybie określonym w art. 3 ust. 3–8 specustawy o COVID-19. Art. 20 pkt 2 nowelizacji dodaje art. 4h do spec ustawy o COVID-19
Działalność gospodarcza
Ważność recepty • Farmaceuci• Lekarze• Pacjenci Wydłużono do 150 dni okres realizacji recept na leki, które są nieodstępne, a okres ich realizacji się kończy. W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii termin realizacji recepty będzie mógł być przedłużony o nie więcej niż 150 dni, licząc od dnia jej wystawienia. Wykaz produktów leczniczych objętych przedłużeniem terminu realizacji recepty wraz z okresem przedłużenia MZ będzie wydawać w formie obwieszczenia (publikowanego w Dzienniku Urzędowym MZ). Przepis z założenia ma dotyczyć m.in. szczepionek na grypę. Art. 10 nowelizacji zmienia art. art. 96a p.f.
Uzasadniona odmowa sprzedaży • Właściciel i pracownicy sklepów lub lokali gastronomicznych• Klienci Nieprzestrzeganie obowiązku zakrywania ust i nosa będzie uzasadnioną przyczyną odmowy sprzedaży w sklepie lub lokalu gastronomicznym. Zgodnie z art. 135 k.w. kto, zajmując się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu detalicznego lub w przedsiębiorstwie gastronomicznym, ukrywa przed nabywcą towar przeznaczony do sprzedaży lub umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia sprzedaży takiego towaru, popełnia wykroczenie sankcjonowane karą grzywny. Nowelizacja depenalizuje ten czyn, jeżeli uzasadnioną przyczyną odmowy sprzedaży będzie nieprzestrzeganie przez klienta obowiązku zakrywania nosa i ust. Art. 15 pkt 3 nowelizacji dodał art. 46bb do u.z.z.z.
Odmowa udzielenia przedsiębiorcy pomocy publicznej • Przedsiębiorcy• Podmioty publiczne Nowelizacja wprowadza podstawę odmowy udzielenia wsparcia dla przedsiębiorcy, który naruszył ograniczenia, nakazy lub zakazy w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, ustanowione w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii. Odmowa może dotyczyć wsparcia udzielanego na podstawie art. 2a specustawy o COVID-19. Przepis ten stanowi, że Rada Ministrów w celu przeciwdziałania COVID-19 może przyjmować programy rządowe udzielania wsparcia finansowego skierowane do poszczególnych przedsiębiorców lub ich grup. Nowelizacja przewiduje, że ubiegając się o wsparcie, przedsiębiorca będzie składał – pod rygorem odpowiedzialności karnej – oświadczenie, że nie naruszył obowiązujących ograniczeń, nakazów i zakazów. Złożenie fałszywego oświadczenia będzie skutkować obowiązkiem zwrotu uzyskanej pomocy. Art. 23 nowelizacji
Wyłączenie stosowania regulacji
Wyłączenie trybu zamówień publicznych • Wykonawcy• Podmioty publiczne Przepisy p.z.p. nie będą stosowane w zakresie niezbędnym do przeciwdziałania COVID-19, w przypadku wysokiego prawdopodobieństwa szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się tej choroby, lub gdy wymaga tego ochrona zdrowia publicznego. Nowelizacja przywraca rozwiązanie funkcjonujące w art. 6 specustawy o COVID-19, który wygasł 5 września 2020 r. Rozwiązanie ponownie zostało wprowadzone do art. 46c u.z.z.z. Przepis ma charakter wyłączenia ustawowego. Przesłanki jego zastosowania to: niezbędność danego zakupu do przeciwdziałania COVID-19 oraz wystąpienie wysokiego prawdopodobieństwa szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub wymogi ochrony zdrowia publicznego. Zgodnie z art. 2 ust. 2 specustawy o COVID-19 „przeciwdziałanie COVID-19” to wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby zakaźnej COVID-19 wywołanej wirusem SARS-CoV-2. W praktyce chodzi o zakupy np. sprzętu medycznego, wyrobów medycznych, środków ochrony indywidualnej, preparatów do dezynfekcji. Zamawiający będzie musiał wykazać, że przesłanki uzasadniające wyłączenie przepisów p.z.p. rzeczywiście zachodzą. W terminie siedmiu dni od dnia udzielenia zamówienia zamawiający będzie mieć też obowiązek publikacji w BIP informacji o jego udzieleniu. Art. 15 pkt 4 nowelizacji zmienia art. 46c u.z.z.z., ponadto art. 20 pkt 3 nowelizacji dodaje art. art. 6a do specustawy o COVID-19
Wyłączenie stosowania prawa budowlanego • Inwestorzy• Samorząd terytorialny• Nadzór budowlany Uproszczenie procedury budowlanej dla obiektów niezbędnych do zwalczania epidemii. Nowelizacja wprowadza do art. 46c u.z.z.z. rozwiązania przewidziane poprzednio w art. 12 specustawy o COVID-19, który stracił moc 5 września 2020 r. Nowa regulacja powtarza to, że w celu skrócenia procesu inwestycyjnego związanego z dostosowaniem nieruchomości do potrzeb walki z epidemią zawiesza się przepisy prawa budowlanego, o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Regulacje te nie będą miały zastosowania do projektowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w tym zmiany sposobu użytkowania, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Nowością w stosunku do dotychczasowego art. 12 specustawy o COVID-19 jest to, że do odstąpienia od stosowania ww. przepisów wymagana będzie zgoda wojewody. To reakcja na nadużycia w stosowaniu art. 12 specustawy o COVID-19. Art. 15 pkt 4 nowelizacji dodaje ust. 3‒7 w art. 46c u.z.z.z.
Przepisy karne
Karalność za nieprzestrzeganie decyzji sanepidu • Obywatele• Policja• Sądy Nowelizacja wprowadzi karę grzywny lub nagany za nieprzestrzeganie zakazów, nakazów, ograniczeń lub obowiązków zawartych w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi lub o Państwowej Inspekcji Sanitarnej albo nieprzestrzeganie decyzji wydanych na podstawie tych regulacji przez organy inspekcji sanitarnej w stosunku do osób zdrowych oraz osób sprawujących pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, która takiego obowiązku nie dopełnia. Podstawowe nakazy i zakazy związane z zapobieganiem szerzeniu się chorób zakaźnych znajdują się w art. 5 ust. 1 u.z.z.z. Przepis ten przewiduje nakaz poddawania się m.in.: zabiegom sanitarnym, szczepieniom ochronnym, nadzorowi epidemiologicznemu, kwarantannie, leczeniu, hospitalizacji czy izolacji. Nakazy i zakazy, których nieprzestrzeganie prowadzi do popełnienia wykroczenia z art. 116 k.w., mogą wynikać także z rozporządzeń. Czyny wskazane w art. 116 k.w. są zagrożone alternatywnie karą grzywny od 20 do 5000 zł albo karą nagany. W razie popełnienia wykroczenia umyślnie w warunkach recydywy (art. 38 k.w.) sąd może wymierzyć sprawcy karę aresztu. Dodatkowo wskazano, że w stanie zagrożenia epidemicznego/epidemii uprawnienie do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia z art. 116 k.w. przysługuje funkcjonariuszom organów, którzy są uprawnieni do nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym. Art. 1 nowelizacji zmienia art. 116 k.w.; art. 15 pkt 8 nowelizacji dodaje do u.z.z.z. art. 54a
Wykaz skrótów
  • k.p. – ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320)
  • k.w. – ustawa z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 821; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086)
  • MZ – minister zdrowia
  • NFZ – Narodowy Fundusz Zdrowia
  • OSP – ochotnicza straż pożarna
  • p.f. – ustawa z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 944; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1493)
  • PSP – Państwowa Straż Pożarna
  • p.z.p. – ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1843; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086)
  • SKW – Służba Kontrwywiadu Wojskowego
  • SOP – Służba Ochrony Państwa
  • specustawa o COVID-19 – ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842)
  • s.p.z.o.z. – samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej
  • SWW – Służba Wywiadu Wojskowego
  • u.d.l. – ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 295; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1493)
  • u.i.l. – ustawa z 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 965; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1291)
  • u.p. – ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 360; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1610)
  • u.p.s.p. – ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1123; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1610)
  • u.s.f.s.k.w. – ustawa z 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1221)
  • u.s.g. – ustawa z 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 305; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1610)
  • u.s.gm. – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1795)
  • u.s.o.p. – ustawa z 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 384; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1610)
  • u.s.w. – ustawa z 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 848; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1610)
  • u.s.w.ż.z. – ustawa z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 860)
  • u.ś.o.z. – ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1398; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1875)
  • u.ś.p.u.s. – ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 870)
  • u.z.l.d. – ustawa z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 514; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1493)
  • u.z.u.z.l.d. – ustawa z 16 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1291)
  • u.z.z.z. – ustawa z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1845)
  • ZUS – Zakład Ubezpieczeń Społecznych