Subskrybuj nas na Youtube
Ponad 15 proc. próbek pobranych z dróg budowanych w całej Polsce okazało się fuszerkami. Ale według Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad osiem z 18 spółek buduje bez zastrzeżeń
/>
/>
Ranking wykonawców tworzony przez GDDKiA od 2010 r. zawsze budził negatywne emocje w spółkach budujących drogi, bo o pozycji na liście decydował wyłącznie odsetek próbek nawierzchni niespełniających wymagań inwestora. Obok siebie stoją więc spółki, od których pobrano niespełna 50 próbek, i takie, które badano ponad 4 tys. razy. I to jest niezmienny zarzut firm wykonawczych. Tak jest i tym razem, po ogłoszeniu zestawienia za trzy kwartały tego roku (w środę opublikowaliśmy je na www.forsal.pl).
Ale jest przełom – są spółki, które zaczęły się wypowiadać o nim przychylnie. – Kiedyś krytykowałem to zestawienie, ale teraz proszę o więcej. Wciąż mam zastrzeżenia do metodologii, ale jeśli nie jest zmieniana w trakcie gry, to może być wyznacznikiem. W budownictwie potrzebne jest współzawodnictwo – mówi Dariusz Blocher, prezes Budimeksu.
Trudno oprzeć się wrażeniu, że stosunek do rankingu zależy od pozycji na liście. Dziś Budimex ma 7,3 proc. negatywnych próbek, ale dwa lata temu było to 15 proc. Jak to się robi? – Część premii kilkunastu dyrektorów odpowiedzialnych za kontrakty uzależniłem od tego, czy uda się poprawić pozycję Budimeksu w tym rankingu – ujawnia Dariusz Blocher.
Na większość spółek wykonawczych to zestawienie wciąż działa jak płachta na byka. – Nie mam żadnego aktywnego kontraktu dla GDDKiA, bo wszystkie są zakończone i odebrane. Nie mam pojęcia, dlaczego po raz kolejny znaleźliśmy się w tym zestawieniu – zastanawia się Piotr Kledzik, prezes Bilfinger Berger.
Z rankingu wynika, że najniższym odsetkiem fuszerek może się pochwalić niemiecka spółka Heilit+Woerner, która była m.in. liderem konsorcjum budującego autostradę A4 między Tarnowem a Dębicą. Numerem dwa został Budimex, który ma największy udział w dotychczas rozdanych kontraktach dla GDDKiA. Od tego wykonawcy zostało pobranych prawie 3,8 tys. próbek (tylko Skanska została przebadana bardziej gruntownie i sklasyfikowana na 10. miejscu w rankingu). Na podium zmieściła się jeszcze spółka PRDiM Sieradz.
Kto wypadł najgorzej? Niechlubny wynik ponad 53 proc. zakwestionowanych próbek nawierzchni zanotowała wspomniana spółka Bilfinger Berger, która budowała m.in. południową obwodnicę Warszawy. Tuż przed nim uplasowała się mniej znana firma Pol-Dróg z Piły. Jeszcze jedno miejsce wcześniej włoski wykonawca Salini. Ten ostatni w latach 2013–2014 w efektownym stylu dokończył budowę autostrady A1 na dwóch kluczowych kontraktach między Strykowem a Toruniem, po tym jak tym zadaniom nie sprostały polski PBG i irlandzki SRB, w poprzednich rankingach jakości znajdujące się wysoko.
Według GDDKiA wartość strat poniesionych przez wykonawców na kontraktach drogowych w Polsce w latach 2009–2012 z powodu błędów jakościowych to ponad 160 mln euro. Pomysłodawcą rankingu jest były dyrektor GDDKiA Lech Witecki. Dyrekcja rozpaczliwie szukała przed laty sposobu, żeby uniemożliwić firmom oszczędzanie na jakości w sytuacji, kiedy w przetargach decyduje przede wszystkim cena, a kontrakty są na granicy rentowności. Ranking to efekt działalności laboratoriów drogowych, w które Dyrekcja zainwestowała już ponad 100 mln zł.
W ciągu 9 miesięcy tego roku Dyrekcja przebadała ponad 17,1 tys. próbek. Z tego fuszerką okazało się prawie 2,6 tys. Dokładnie taki sam procentowy udział wyników niespełniających wymagań – 15 proc. – był w 2012 r. Ale dla porównania w 2010 r. było to ok. 40 proc.
OPINIA
Branża podchodzi do rankingu jakości ze sporym dystansem, bo GDDKiA nigdy nie ujawniła metodologii badań. Nie wiem, czy dobór próbek jest taktyczny, ale zastanawiający jest fakt, że w rankingu najbardziej dostaje się tym wykonawcom, którzy z inwestorem pozostają w konflikcie. Na szarym końcu rankingu – przez kolejny rok z rzędu – jest spółka Bilfinger Berger, która spierała się z GDDKiA np. w sprawie południowej obwodnicy Warszawy. Poza tym dane powinny zostać uśrednione, np. liczbą usterek na kilometr bieżący budowy, bo dzisiaj inwestor mierzy jedną miarą wykonawców różnego kalibru.
Nie zmienia to faktu, że dostrzegam pozytywne efekty działania laboratoriów drogowych GDDKiA, np. to, że mogą służyć inwestorom samorządowym, w przypadku których z jakością bywa krucho. Ranking wykonawców to jednak tylko półśrodek. Według mnie o jakość wykonania dróg powinniśmy zabiegać czterema – notabene – drogami. Po pierwsze, przez odpowiedzialny wybór wykonawców na podstawie faktycznych (a nie papierowych) prekwalifikacji. Po drugie, przez zrównoważone warunki kontraktowe, w szczególności równomierny podział ryzyka między inwestora i wykonawcę. Trzeci ważny element to umiejętność odróżniania przez zamawiającego ceny niskiej od rażąco niskiej. A po czwarte, należy egzekwować jakość już na etapie budowy.
Projekt rządowego programu budowy dróg w latach 2014–2020 zakłada wydanie na ten cel 93 md zł. Pierwsze prace na większą skalę zaczną się zapewne po wakacjach 2015 r. Kumulacji zleceń spodziewam się w latach 2016–2017. Znowu pojawi się ryzyko wzrostu cen materiałów, kosztów pracy itd. Plusem jest to, że w ramach nowej perspektywy UE obserwuję mniej ryzykownych zachowań wykonawców na etapie składania ofert.