Subskrybuj nas na Youtube
Mam problem z wypłatą ubezpieczenia z polisy AC. Ubezpieczyciel ustalił szkodę na ok. 20 tys. zł, ale odmówił wypłaty odszkodowania, bo jego zdaniem mój zawodowy kierowca doprowadził do uszkodzenia dachu ciężarówki z powodu rażącego niedbalstwa. Gdy doszło do wypadku, padał śnieg z deszczem, było ciemno, dodatkowo powstały korki. Z tych przyczyn kierowca nie dostrzegł znaku o wysokości wiaduktu, tym bardziej że inne pojazdy go przysłaniały. Czy jest podstawa do odszkodowania?
Tak. W tym przypadku odmowa wypłaty odszkodowania była z dużym prawdopodobieństwem niezasadna, jednak ostateczna ocena należy do sądu. Przed skierowaniem sprawy do sądu (co wiąże się z kosztami), warto rozważyć skorzystanie z pomocy Rzecznika Finansowego. W tym celu należy skierować do tego podmiotu stosowny wniosek (bez kosztów) z opisem stanu faktycznego i możliwie pełną dokumentacją sprawy.
Powody odmowy wypłaty odszkodowania
Przypomnijmy: zgodnie z art. 805 par. 1 i par. 2 pkt 1 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie – przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Takiego świadczenia przedsiębiorca nie otrzymał, bo rzekomo jego pracownik doprowadził umyślnie albo przez rażące niedbalstwo do uszkodzenia pojazdu objętego ubezpieczeniem AC. Był on zawodowym kierowcą, co zapewne było dla ubezpieczyciela okolicznością obciążającą.
W kontekście argumentacji ubezpieczyciela niezbędne jest przytoczenie art. 827 par. 1 k.c. Wynika z niego, że ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę umyślnie. W razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności.
Definicja rażącego niedbalstwa
Nie wiemy, jakie były w tym przypadku zapisy ogólnych warunków ubezpieczenia, lecz zapewne widniało tam wyłączenie od odszkodowania szkód spowodowanych m.in. rażącym niedbalstwem. W wyroku Sądu Najwyższego z 4 listopada 2010 r. (sygn. akt IV CSK 153/10) podkreślono, że: „Rażące niedbalstwo to coś więcej niż brak zachowania zwykłej staranności w działaniu, w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej ocenianej przy uwzględnieniu podwyższonego miernika”. W innym orzeczeniu (z 10 marca 2004 r., sygn. akt IV CK 151/03) SN podał zaś, że przez rażące niedbalstwo należy rozumieć brak elementarnych zasad prawidłowego zachowania się w danej sytuacji. O przypisaniu winy decyduje więc zachowanie się w określonych okolicznościach w sposób odbiegający od miernika minimalnej staranności.
W zbliżonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z 23 września 2016 r. (sygn. akt XIII Ga 330/16) podał, że odmowa wypłaty odszkodowania była niezasadna, bowiem trudno uznać, iż kierowca przedsiębiorcy postępował umyślnie bądź rażąco niedbale. O stanowisku sądu przesądziły jednak okoliczności faktyczne, m.in. trudne warunki atmosferyczne i utrudniona widoczność znaków ostrzegawczych. W tym kontekście podważył on również argumentację ubezpieczyciela, że pracownik przedsiębiorcy był zawodowym kierowcą, od którego wymagana jest wyższa staranność. Sąd zaznaczył, że nawet kierowca zawodowy, który kieruje pojazdem w warunkach ograniczonej widoczności, np. podczas ulewnego deszczu, przede wszystkim skupia się na światłach pojazdu bezpośrednio go poprzedzającego. Jest więc możliwe, że nie dostrzeże określonych znaków informacyjnych, zwłaszcza gdy nie są one dostatecznie widoczne bądź oznaczenia ograniczeń drogowych są niedostateczne.
Podstawa prawna
Art. 805 par. 1, par. 2 pkt 1, art. 827 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).
