Urzędnicy w gminie zgłosili wójtowi, że wielu mieszkańców nie płaci podatków i innych opłat w terminie. Co może w takiej sytuacji zrobić samorząd?
Kluczowa jest tu ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1201 ze zm.). Określa ona sposób postępowania urzędów w przypadkach uchylania się obywateli od wykonywania ciążących na nich obowiązków oraz zasady prowadzenia przez organy postępowania i stosowanych przez nie środków przymusu służących doprowadzeniu do wykonania lub zabezpieczenia wykonania obowiązków. Ustala też zasady i sposób prowadzenia Rejestru Należności Publicznoprawnych oraz udostępniania danych z tego rejestru. Gdy ustawa mówi o organie-wierzycielu, rozumie przez to podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym.
Egzekucji administracyjnej podlegają m.in. podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.), niepodatkowe należności budżetowe, do których stosuje się przepisy ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.), grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej czy należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie innych ustaw. Egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków określonych w art. 2 ustawy, ale gdy wynikają one z decyzji lub postanowień właściwych organów, albo – w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego – bezpośrednio z przepisu prawa, chyba że przepis szczególny zastrzega dla tych obowiązków tryb egzekucji sądowej. Egzekucja może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania obowiązku, przesłał zobowiązanemu pisemne upomnienie zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego (chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej). Może ono być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od doręczenia upomnienia. Organem uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych jest naczelnik urzędu skarbowego.
Bartosz Bator, adwokat