Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Rolnicy uprawiający buraki cukrowe nie mają złudzeń, że nowe prawo to dla nich spore utrudnienie. – Jeszcze nie widzimy u siebie negatywnych skutków podatku, ale spodziewamy się, że to jedynie kwestia czasu. Mniejszy popyt na cukier będzie oznaczał spadek cen, a wraz z tym może prowadzić do mniejszej produkcji – mówi Rafał Strachota, dyrektor Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego (KZPBC).
Jak dodaje, podatek cukrowy osłabi pozycję branży. – Już wcześniej znajdowaliśmy się w trudnej sytuacji. Przepisy wymuszają na nas ograniczenia w używaniu środków do ochrony roślin czy limity w nawożeniu, a pojawiają się nowe choroby, które dziesiątkują plantacje. Próbowaliśmy przeciwstawiać się wprowadzanym regulacjom, ale determinacja rządzących była na tyle duża, że nic nie dało się zrobić – tłumaczy Strachota.
Cukrownie zapewniają, że sobie poradzą, ale może się zmniejszyć liczba nabywców cukru. – Polska branża cukrownicza i napojowa będzie konkurować z zagranicznymi firmami na nierównych warunkach, bo podatek cukrowy nie obowiązuje w szeregu krajów, z których sprowadzamy żywność. Dla samych producentów cukru nie widzę na razie bezpośredniego zagrożenia wypadnięciem z rynku, ale w branży napojowej spodziewamy się znacznego spadku rentowności lub bankructw, co zmniejszy pulę odbiorców naszego cukru – uzupełnia Michał Gawryszczak ze Związku Producentów Cukru w Polsce. Jak dodaje, branża apeluje, aby ze względu na pandemię zawiesić na dwa lata pobieranie opłaty.
Zdaniem analityków również poddostawcy znajdą się w trudnej sytuacji. – Producenci przenoszą część kosztów na klientów. Można się spodziewać, że zrezygnują też z części własnej marży. Tym niemniej będą starali się negocjować obniżenie cen u poddostawców, czyli producentów cukru. A z racji tego, że cukrownie w Polsce są dość skoncentrowane, będą mogły relatywnie łatwo przenieść niższe ceny na rolników. Ci nie mają wyjścia, bo są na samym końcu łańcucha, a specyfika tego przemysłu jest taka, że buraki muszą zostać przetworzone blisko miejsca uprawy. Transportowanie ich na duże odległości nie jest opłacalne – wskazuje Jakub Olipra, analityk w Crédit Agricole. To zaś może doprowadzić do ograniczenia produkcji.
Jak podkreśla Olipra, z danych międzynarodowych wynika, że wraz ze wzrostem cen napojów o 10 proc. ich spożycie maleje – w zależności od rynku – o 8–14 proc. Już teraz sytuacja w branży jest trudna. Cukier z Europy przegrywa walkę cenową z tańszym cukrem trzcinowym czy cukrem z buraków produkowanym w byłych republikach radzieckich, gdzie koszty pracy są niższe. Globalnie rynek ma się powiększać i według IHS Markit światowa produkcja cukru w sezonie 2020/2021 może się zwiększyć o 9 proc. Źródłem wzrostu będzie produkcja z Brazylii, która jest światowym liderem cukrownictwa. Tymczasem według szacunków Komisji Europejskiej w minionym roku produkcja w państwach członkowskich miała się zmniejszyć o 1,2 proc.
– Wciąż są deficyty cukru w południowej Europie, ale już teraz menedżerowie dwoją się i troją, by znaleźć rynki, na które można sprzedać nasze nadwyżki. A za sprawą podatku cukrowego będą one jeszcze większe – ocenia dyrektor KZPBC w rozmowie z nami. Rolnicy nie mają wątpliwości, że trend mniejszego spożycia cukru będzie się utrzymywał. Dodają jednak, że mają nadzieję na popularyzację innych zastosowań buraka cukrowego. – To roślina, która ułatwia potem na tej samej ziemi uprawę zbóż, a dzięki rozbudowanemu aparatowi liściowemu 1 ha buraków produkuje od dwóch do trzech razy więcej tlenu niż hektar lasu. Coraz popularniejsze jest ich wykorzystanie w przemyśle przy produkcji bioplastiku, środków do prania i zmywania, kosmetyków czy leków – zauważa Rafał Strachota.
W najbliższym czasie sytuację ratują też dopłaty bezpośrednie, którymi są objęte uprawy. W minionym roku rolnicy mogli liczyć na ponad 1500 zł z hektara. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego powierzchnia uprawy buraków cukrowych w ubiegłym roku była większa od tej z 2019 r. o 4 proc. i wyniosła ponad 250 tys. ha. Ubiegłoroczne zbiory buraków cukrowych ocenia się na 14,5 mln ton, o 5 proc. więcej od uzyskanych w 2019 r.
187,9 mln t tyle ma wynieść światowa produkcja cukru w sezonie 2020/2021
15,5 mln t o tyle ma wzrosnąć światowa produkcja cukru w sezonie 2020/2021
4 proc. o tyle w 2020 r. wzrosła powierzchnia upraw buraków cukrowych w Polsce
