Rekompensaty, które twórcy otrzymują za użyczenie książek i czasopism przez biblioteki publiczne, nie podlegają daninie od towarów i usług – wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny we wczorajszym wyroku.

Dofinansowanie z resortu kultury, które otrzymuje Stowarzyszenie Autorów i Wydawców Copyright Polska (SAiW) na wypłatę takich rekompensat, nie powinno być uwzględniane w podstawie opodatkowania VAT.
Chodziło o skutki nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 11 września 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1639), która wdrożyła do polskiego prawa postanowienia unijnej dyrektywy 2006/115/WE z 12 grudnia 2006 r. Dodany został wtedy art. 28 ust. 4, zgodnie z którym twórcom przysługuje wynagrodzenie z tytułu użyczania „egzemplarzy utworów wyrażonych słowem, powstałych lub opublikowanych w języku polskim w formie drukowanej, przez biblioteki publiczne”. Pieniądze przekazuje odpowiednie stowarzyszenie (od 9 czerwca 2016 r. jest to SAiW) na rzecz autorów, którzy wyrazili chęć ich otrzymywania. Dofinansowanie na wypłatę tych środków przekazuje stowarzyszeniu resort kultury.
Polski Ład: Ulgi na robotyzację jeszcze nie ma, ale już wywołuje kontrowersje
Polski Ład: Ulgi na robotyzację jeszcze nie ma, ale już wywołuje kontrowersje

Zobacz również
SAiW twierdziło we wniosku o interpretację, że wynagrodzenie, które wypłaca na rzecz autorów, nie powinno być opodatkowane VAT. Przywołało wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 30 czerwca 2011 r. (sygn. akt C-271/10), z którego wynika, że należy je traktować jako rekompensatę za korzystanie z utworów bez zgody twórcy i wyrównanie szkody poniesionej przez twórców z powodu zwielokrotniania utworów. Zdaniem SAiW nie ma powiązania między wypłacanymi przez nie pieniędzmi a jakąkolwiek usługą świadczoną na rzecz SAiW. Stowarzyszenie podkreśliło, że dofinansowanie, które otrzyma z resortu kultury, nie będzie wchodziło do podstawy opodatkowania zgodnie z art. 29a ustawy o VAT. Ma ono bowiem charakter ogólny i nie przekłada się na cenę świadczonej usługi.
Inaczej uznał dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, który stwierdził, że wynagrodzenie wypłacane przez SAiW powinno być opodatkowane VAT. Tłumaczył, że pieniądze przekazane twórcom są wynagrodzeniem za korzystanie z utworu, które korzystający musieliby zapłacić, gdyby chcieli utwór kupić, a nie wypożyczyć. Dyrektor KIS dodał też, że dofinansowanie wypłacane przez resort kultury będzie miało wpływ na cenę usługi świadczonej na rzecz twórców, a więc powinno być uwzględnione w podstawie opodatkowania.
Sądy obu instancji zgodziły się jednak ze stowarzyszeniem. We wczorajszym orzeczeniu sędzia sprawozdawca NSA Danuta Oleś wyjaśniła, że pieniądze, które otrzymują twórcy od SAiW, mają charakter rekompensaty, a nie wynagrodzenia za jakąkolwiek wyświadczoną usługę. Nie podlegają więc VAT. Dotacja, którą wypłaca minister kultury, nie ma z kolei charakteru cenotwórczego, skoro nie można mówić o wyświadczonej usłudze i jej cenie.©℗

orzecznictwo

Wyrok NSA z 7 września 2021 r., sygn. akt I FSK 1691/17 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia