Organizacja zbiorowego zarządzania może pobierać zryczałtowane opłaty od organizatorów koncertów tylko wtedy, jeśli nie ma możliwości dokładnego zidentyfikowania granych na nich utworów – uznał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Wniosek prejudycjalny zadał belgijski sąd, przed którym toczy się sprawa wytoczona przez SABAM organizatorom dwóch festiwali: Tomorrowland i Wecandance. SABAM jest jedyną belgijską organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i żąda zapłaty ryczałtowej za korzystanie z utworów granych na tych festiwalach. Organizatorzy zaś przekonują, że jest to wykorzystanie pozycji monopolisty, gdyż współczesna technologia umożliwia precyzyjne określenie, jakie utwory były grane podczas koncertów i jaki był czas ich trwania.
Trybunał przypomniał, że OZZ posiadająca wyłączność na zarządzanie prawami autorskimi określonych kategorii utworów może być uznana za monopolistę o dominującej pozycji na określonym rynku. W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że może to oznaczać nadużycie, jeśli narzucone stawki nie mają rozsądnego związku z wartością ekonomiczną świadczonej usługi, którą w tym przypadku jest udostępnianie użytkownikom określonego repertuaru.
SABAM w przypadku festiwali stosuje zryczałtowane tabele opłat, bazując na listach utworów dostarczonych mu przez organizatorów. Jeśli mniej niż 1/3 wykonanych piosenek bazuje na zarządzanym przez nie repertuarze, to pobiera 1/3 podstawowej opłaty, jeśli mniej niż 2/3, to 2/3 podstawowej opłaty, a po przekroczeniu ostatniego z poziomów całą stawkę. Przekonuje przy tym, że dokładniejsze pomiary udziału oznaczałyby niewspółmierne koszty.
TSUE nie wykluczył, że tak może być w istocie. Jednocześnie uznał jednak, że rację mogą mieć organizatorzy, którzy twierdzą, że istniejące oprogramowanie do rozpoznawania muzyki jest w stanie dokładnie określić, jaki utwór był grany i przez jaki czas. Wówczas właśnie taka dokładna metoda pomiaru powinna być podstawą do obliczania należnych opłat.
Do sądu krajowego będzie należało zbadanie, czy rzeczywiście istnieją metody pozwalające na precyzyjną identyfikację utworów i czasu ich trwania oraz to, czy ich zastosowanie nie wiązałyby się z nadmiernymi kosztami dla organizacji zbiorowego zarządzania. Jeśli zostanie potwierdzone, to takie dokładniejsze metody powinny być preferowane przy obliczaniu należnych tantiem.
orzecznictwo
Wyrok TSUE z 25 listopada 2020 r., sygn. akt C-372/19.