Sukces zależy od wykształcenia, biedni nie mają na to pieniędzy. I koło się zamyka

Dostęp do instytucji wychowawczych jest w Polsce mocno zróżnicowany. Oferta edukacyjna jest lepsza w miastach w porównaniu z wsią, chociaż również występują istotne zróżnicowania tej oferty w ramach poszczególnych klas miejscowości. Dotyczy to szczególnie dostępności do instytucji nie mających obowiązkowego charakteru w tym przedszkoli i różnego rodzaju oferty zajęć dodatkowych. / ShutterStock

Instytut Badań Edukacyjnych przeanalizował uwarunkowania decyzji edukacyjnych, jakie Polacy podejmują przez całe życie: od przedszkola do wieku dojrzałego. Okazuje się, że jedną z głównych przyczyn zróżnicowania tych decyzji są pieniądze, a raczej ich brak. Zobacz, 6 wniosków z badania "Uwarunkowanie decyzji edukacyjnych".

1 Znaczenie rozwoju kompetencji w przebiegu życia dokumentują wyniki analiz dotyczące różnych wymiarów wykluczenia społecznego. Wykluczenie edukacyjne, rozumiane jako osiągnięcie niskiego poziomu wykształcenia, wpływa na zwiększenie wykluczenia społecznego. Można zatem powiedzieć, że wykształcenie i poziom kapitału ludzkiego są istotną determinantą wykluczenia w różnych wymiarach, takich jak: kompetencje cywilizacyjne, rynek pracy, materialne warunki kształcenia i rozwoju, wypoczynek i ochrona zdrowia

Znaczenie rozwoju kompetencji w przebiegu życia dokumentują wyniki analiz dotyczące różnych wymiarów wykluczenia społecznego. Wykluczenie edukacyjne, rozumiane jako osiągnięcie niskiego poziomu wykształcenia, wpływa na zwiększenie wykluczenia społecznego. Można zatem powiedzieć, że wykształcenie i poziom kapitału ludzkiego są istotną determinantą wykluczenia w różnych wymiarach, takich jak: kompetencje cywilizacyjne, rynek pracy, materialne warunki kształcenia i rozwoju, wypoczynek i ochrona zdrowia

ShutterStock

Reklama

2 Występowanie osób dorosłych wykluczonych edukacyjnie w gospodarstwie domowym sprzyja również zwiększeniu ryzyka wykluczenia oraz powiększa głębokość wykluczenia dzieci w wieku 4-14 lat. W efekcie dzieci w gospodarstwach domowych z osobami wykluczonymi edukacyjnie mają gorsze warunki kształcenia i rozwoju, co sprzyja dziedziczeniu niskiego poziomu kapitału ludzkiego przez kolejne pokolenia. Osiągnięcie wyższego poziomu wykształcenia znacząco zwiększa prawdopodobieństwo wyjścia z wykluczenia społecznego.

Występowanie osób dorosłych wykluczonych edukacyjnie w gospodarstwie domowym sprzyja również zwiększeniu ryzyka wykluczenia oraz powiększa głębokość wykluczenia dzieci w wieku 4-14 lat. W efekcie dzieci w gospodarstwach domowych z osobami
wykluczonymi edukacyjnie mają gorsze warunki kształcenia i rozwoju, co sprzyja dziedziczeniu niskiego poziomu kapitału ludzkiego przez kolejne pokolenia. Osiągnięcie wyższego poziomu wykształcenia znacząco zwiększa prawdopodobieństwo wyjścia z wykluczenia społecznego.

ShutterStock

3 Dla aktywności edukacyjnej ważny jest również status na rynku pracy – częściej dokształcają się osoby pracujące, a także te, które poszukują nowej pracy. Natomiast generalnie dorośli Polacy nie odczuwają potrzeby uczenia się – jest to najczęściej wymieniany powód braku aktywności edukacyjnej. Kolejnym wymienianym powodem jest brak czasu, szczególnie w przypadku osób młodych i w tzw. prime-age, co może wskazywać, że w przypadku tej grupy osób pojawia się konflikt pomiędzy realizacją różnych biografii: zawodowych, rodzinnych oraz edukacyjnych. Dane panelowe wskazują również na to, że postawy wobec uczenia się przez całe życie są trwałe w czasie. W kolejnych dwóch rundach badania wyraźnie uwidoczniło się, że osoby aktywne edukacyjnie w 2013 r. były aktywne również w 2014 r., natomiast osoby bierne edukacyjnie pozostały bierne.

Dla aktywności edukacyjnej ważny jest również status na rynku pracy – częściej dokształcają się osoby pracujące, a także te, które poszukują nowej pracy. Natomiast
generalnie dorośli Polacy nie odczuwają potrzeby uczenia się – jest to najczęściej wymieniany powód braku aktywności edukacyjnej. Kolejnym wymienianym powodem
jest brak czasu, szczególnie w przypadku osób młodych i w tzw. prime-age, co może wskazywać, że w przypadku tej grupy osób pojawia się konflikt pomiędzy realizacją różnych biografii: zawodowych, rodzinnych oraz edukacyjnych. Dane panelowe
wskazują również na to, że postawy wobec uczenia się przez całe życie są trwałe w czasie. W kolejnych dwóch rundach badania wyraźnie uwidoczniło się, że osoby
aktywne edukacyjnie w 2013 r. były aktywne również w 2014 r., natomiast osoby bierne edukacyjnie pozostały bierne.

ShutterStock

4 Na poziomie gospodarstwa domowego występuje wyraźna zależność między wykształceniem dzieci oraz rodziców przy następującym awansie edukacyjnym kolejnych pokoleń. Oznacza to, że w kolejnych pokoleniach replikowana jest struktura wykształcenia społeczeństwa, ale na odpowiednio wyższym poziomie. Nacisk na naukę i pracę w domu rodzinnym ogranicza ryzyko osiągania niskich poziomów wykształcenia, sprzyja osiąganiu wyższych poziomów wykształcenia. Podobny wpływ dotyczy udziału w zajęciach dodatkowych w trakcie nauki w szkole. Dzieci rodziców z wyższym wykształceniem w większym stopniu korzystają z możliwości edukacji nieobowiązkowej, zarówno na poziomie edukacji przedszkolnej, jak i różnego rodzaju zajęć dodatkowych

Na poziomie gospodarstwa domowego występuje wyraźna zależność między wykształceniem dzieci oraz rodziców przy następującym awansie edukacyjnym kolejnych pokoleń. Oznacza to, że w kolejnych pokoleniach replikowana jest struktura wykształcenia społeczeństwa, ale na odpowiednio wyższym poziomie. Nacisk na naukę i pracę w domu rodzinnym ogranicza ryzyko osiągania niskich poziomów wykształcenia, sprzyja osiąganiu wyższych poziomów wykształcenia. Podobny wpływ dotyczy
udziału w zajęciach dodatkowych w trakcie nauki w szkole. Dzieci rodziców z wyższym
wykształceniem w większym stopniu korzystają z możliwości edukacji nieobowiązkowej,
zarówno na poziomie edukacji przedszkolnej, jak i różnego rodzaju zajęć dodatkowych

ShutterStock

5 Wyższy poziom wykształcenia, określony zdefiniowanymi ścieżkami edukacyjnymi, status na rynku pracy czy zasobność gospodarstwa domowego wpływają zarówno na inwestowanie w rozwój własnych kompetencji, jak i kompetencji dzieci. Oznacza to, że jeśli rodzice posiadają wyższy status materialny, to chętniej będą inwestować w edukację dzieci. Bez tej inwestycji, dzieci najprawdopodobniej podzielą los rodziców.