Subskrybuj nas na Youtube
Do ustalania wysokości zasiłku chorobowego osób współpracujących przy działalności gospodarczej nie można stosować reguł odnoszących się do pracowników uchwalił Sąd Najwyższy.
Źródłem sprawy było odwołanie Sabiny K. – ubezpieczonej z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej – od decyzji ZUS określającej jej zasiłek chorobowy. Została ona zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego, dobrowolnego dla osób prowadzących pozarolniczą działalność i dla osób współpracujących przy takiej działalności w maju 2014 r. Od sierpnia 2014 r. do maja 2015 r. pobierała zasiłek chorobowy, w związku z niezdolnością do pracy w okresie ciąży, później, do 17 maja 2016 r., przeszła na zasiłek macierzyński. Ponownie zgłosiła się do ubezpieczenia chorobowego z końcem maja 2016 r., zatem przez blisko dwa tygodnie nie była ubezpieczona.
W sierpniu 2016 r. w związku z chorobą wniosła o wypłatę zasiłku. Został on jednak przeliczony ponownie przez ZUS i wypłacony w kwocie znacznie niższej. Wcześniej bowiem podstawa wynosiła 7000 zł. Natomiast w sierpniu 2016 r. zasiłek chorobowy ustalony został od niższej kwoty ze względu na przerwę w ubezpieczeniu.
Sabina K. odwołała się od tej decyzji i uzyskała korzystne orzeczenie – sąd I instancji uchylił decyzję ZUS i ustalił jako podstawę 7000 zł – jak dla zasiłku macierzyńskiego. Przyjął bowiem, że zgodnie z przepisem art. 43 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (ustawy zasiłkowej, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.) podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe. Zdaniem sądu ten przepis należy stosować odpowiednio do ubezpieczonych niebędących pracownikami na podstawie art. 48 ust. 2 przywołanej ustawy.
ZUS złożył apelację, a rozpoznający ją sąd okręgowy skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne odnośnie zastosowania art. 43 ustawy zasiłkowej do ubezpieczonych niebędących pracownikami i wyjaśnienia, czy kilkutygodniowa przerwa w ubezpieczeniu ma znaczenie dla podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności gospodarczej.
SN wydał uchwałę, zgodnie z którą od 1 stycznia 2016 r. wystąpienie – po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego – nieprzekraczającej 30 dni przerwy w podleganiu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu przez osobę niebędącą pracownikiem powoduje, że podstawę ustala się zgodnie z art. 48a ustawy zasiłkowej i nie stosuje się art. 43.
W uzasadnieniu wskazał, że do osób niebędących pracownikami, które mogą być dobrowolnie ubezpieczone chorobowo, zalicza się zarówno zleceniobiorców (którzy najczęściej pobierają regularnie wynagrodzenie, podobnie jak pracownicy), jak i osoby, których wysokość podstawy wymiaru składek i zasiłków oparta jest na zadeklarowanej kwocie. W tej sytuacji przepisy dotyczące pracowników stosuje się tylko odpowiednio i w zakresie, w jakim określa to ustawa zasiłkowa. W przypadku osób, dla których podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota, obowiązuje stosunkowo niedawno wprowadzony przepis art. 48a. Reguluje on szczegółowo zasady określania podstawy m.in. dla prowadzących działalność gospodarczą i osób współpracujących.
– To oznacza, że do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy idealnie pasuje unormowanie art. 48a ustawy zasiłkowej. W tej sytuacji nie można stosować odpowiednio reguł dotyczących pracowników, zwłaszcza że przerwa w ubezpieczeniu i prawo do kolejnego zasiłku powstał już po wejściu w życie tego przepisu, czyli po 1 stycznia 2016 r. – stwierdził sędzia Maciej Pacuda.
Uchwała Sądu Najwyższego z 4 października 2018 r., sygn. akt III UZP 6/18.
