W ostatnim czasie podatnicy zgłaszają wątpliwości dotyczące rozliczania PIT od wypłaty zawieszonych emerytur.
Gwarantuje je ustawa z 13 grudnia 2013 r. o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. (Dz.U. poz. 169).
Ustawa ta przewiduje wypłatę emerytur osobom, które nabyły prawo do jej pobierania przed 1 stycznia 2011 r., a następnie prawo to zostało zawieszone w związku z tym, że po 30 września 2011 r. osoba kontynuowała pracę na rzecz pracodawcy, u którego była zatrudniona przed 30 września. ZUS wobec takich osób od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. wstrzymywał wypłatę emerytur oraz odsetek. Sytuację zmienił wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2012 r. (sygn. akt K 2/12). Trybunał stwierdził, że przepis, zgodnie z którym ZUS zawiesił wypłatę emerytury osobom, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., jest niezgodny z konstytucją. Ustawa z 13 grudnia 2013 r. wdrożyła w życie wyrok TK.
Problem z opodatkowaniem
Problem z rozliczeniem podatkowym od wypłacanych kwot zgłosił nam czytelnik. Wskazał, że w lutym tego roku zwrócił się do ZUS o wypłatę zaległych świadczeń za okres zawieszenia wraz z odsetkami. Otrzymał decyzję o wypłacie zaległej emerytury wraz z odsetkami. Od zaległej emerytury brutto ZUS potrącił należny podatek dla urzędu skarbowego (od odsetek podatku nie pobrał). Z tego powodu podatnik – jak twierdzi – znalazł się w gorszej sytuacji, ponieważ w zeznaniu rocznym PIT za 2014 r. będzie musiał wykazać dochód z innych źródeł. Zdaniem czytelnika od odsetek niezawinionych przez emeryta nie powinien być odprowadzony podatek, ponieważ odsetki stanowią zadośćuczynienie błędu prawnego ustawodawcy. Problem sprowadza się więc do rozstrzygnięcia wątpliwości, czy ZUS ma prawo pobierać zaliczkę na podatek od wypłaty zawieszonej wcześniej emerytury i czy odsetki podlegają opodatkowaniu PIT.
Obowiązek ZUS
Jak wyjaśnia Mateusz Teodorczuk, konsultant podatkowy w Russell Bedford Poland, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT emerytura stanowi odrębne źródło przychodu. Podlega zatem opodatkowaniu PIT na zasadach ogólnych, a co za tym idzie – jest objęta podatkiem według skali podatkowej (stawki 18 lub 32 proc.). W związku z powyższym ZUS występuje w roli płatnika i ma obowiązek pobierania zaliczek miesięcznych na podatek dochodowy od wypłacanych emerytur.
– Nie wpływa na ten obowiązek fakt, iż emerytura wypłacana jest z opóźnieniem w związku z wcześniejszym zawieszeniem prawa do jej wypłaty – stwierdza Mateusz Teodorczuk. Obowiązek płatnika – dodaje – wynika z art. 34 ust. 1 ustawy o PIT, a sposób kalkulacji tych zaliczek został wskazany w art. 34 ust. 2 ustawy o PIT. Obowiązują tu takie same zasady dotyczące zaliczek jak w przypadku zaliczek pobieranych przez pracodawcę w ramach świadczeń ze stosunku pracy.
Rozliczenie roczne
Od wypłaconej po okresie zawieszenia kwoty ZUS prawidłowo pobrał podatek dochodowy. Problem dotyczy jednak tego, czy powinien pobrać również podatek od wypłaconych odsetek.
Piotr Wesołowski, aplikant radcowski i konsultant podatkowy w Instytucie Studiów Podatkowych, wskazuje, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Ten ostatni przepis stanowi, że źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
– Biorąc pod uwagę powyższe, należy zatem uznać, że ZUS wypłacając „zawieszone emerytury” wraz z odsetkami do dnia wejścia w życie ustawy z 13 grudnia 2013 r., zgodnie z obowiązującymi przepisami pobiera zaliczkę na podatek wyłącznie od kwoty zaległej emerytury, natomiast nie pobiera go od odsetek – stwierdza Piotr Wesołowski. Co więcej, emeryci nie muszą wykazywać w deklaracji rocznej PIT dochodu z innych źródeł z tytułu odsetek od wypłaconej przez ZUS „zawieszonej emerytury”.
– Wypłata „zawieszonej emerytury” nie jest odszkodowaniem, a przedmiotowe odsetki nie są odsetkami od odszkodowania, gdyż taka forma odsetek podlegałaby opodatkowaniu PIT. Zatem ZUS nie ma prawa od wypłaconych odsetek wystawiać po zakończeniu roku informacji PIT-8C – tłumaczy Piotr Wesołowski.
Stanowisko ministerstwa
O wyjaśnienie sytuacji poprosiliśmy również Ministerstwo Finansów. Resort również powołał się na art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT i stwierdził, że na podstawie tego przepisu wolne od podatku dochodowego są m.in. odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty emerytur i rent. W konsekwencji – wyjaśnił resort – odsetki należne od zawieszonej emerytury, wypłacone na podstawie ustawy o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r., nie podlegają opodatkowaniu PIT.
