Płatnik ma obowiązek pobrania zaliczek w prawidłowej wysokości. Jeśli tego nie zrobi, podatnik może wykazać 50-proc. koszty uzyskania przychodów w zeznaniu rocznym PIT.
PROBLEM Magister budownictwa pracuje na podstawie umowy o pracę na stanowisku asystent projektanta – inżyniera budowy. W ramach obowiązków wykonuje projekty techniczne obiektów inżynierskich, konstrukcji oporowych, projekty z zakresu specjalistycznych robót fundamentowych oraz geotechniki.
Każdy z projektów wykazuje cechy niepowtarzalności rozwiązania, co pozwala na uznanie go za utwór. Podatniczka uczestniczy też twórczo w procesie projektowania, stając się współtwórcą dzieła.
Czas pracy zarejestrowany i wykazany w systemie rozliczeniowym stanowi podstawę do ustalenia czasu pracy poświęconego pracy twórczej, w ramach całkowitego czasu pracy w danym miesiącu.
Wynagrodzenie podatniczki ze stosunku pracy ustalone zostało w kwocie stałej wyrażonej brutto. Pracodawca, wystawiając PIT-11, nie wykazuje kosztów uzyskania przychodu przysługujących pracownikom z tytułu wykonywania pracy twórczej, jednak zastosowany system rejestracji czasu pracy pozwala na precyzyjne określenie, jaka część wynagrodzenia stanowi przychód za zbycie praw autorskich.
Czy w takiej sytuacji podatniczka może zastosować do części przychodów 50-proc. koszty uzyskania?
ODPOWIEDŹ IZBY Jak wynika z art. 10 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 18 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) źródłami przychodów są prawa majątkowe, za które uważa się w szczególności: przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
Forma stosunku prawnego (czy to umowa o pracę, czy o dzieło lub zlecenie) nie ma znaczenia dla kwalifikacji prac twórczych w zakresie normy kosztów uzyskania przychodów (dalej: KUP) w wysokości 50 proc.
Wynagrodzenie wypłacone twórcom z tytułu praw autorskich, w tym także z odpłatnego zbycia tych praw, z reguły będzie stanowiło dla tych osób przychody z praw autorskich.
Z kolei zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Osobom posiadającym status pracownika uzyskującym przychody m.in. ze stosunku pracy przysługuje, co do zasady, odliczenie jednej pełnej miesięcznej normy KUP, niezależnie od wymiaru czasu pracy. Inaczej jednak jest traktowana sprawa kosztów uzyskania przychodów twórców i autorów. O zastosowaniu 50-proc. KUP z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich decyduje wyłącznie fakt uzyskania przychodu jako wynagrodzenia za wykonanie czynności (utworu) będącej przedmiotem prawa autorskiego.
Można zatem stwierdzić, że do przychodów osiągniętych z tytułu wynagrodzenia za pracę twórczą mogą być zastosowane 50-proc. koszty uzyskania przychodu tylko wówczas, gdy praca wykonywana przez pracownika jest twórcza, tzn. niepowtarzalna, ma indywidualny charakter, spełnia przesłanki utworu, a podatnik jest twórcą bądź artystą wykonawcą. Z taką sytuacją mamy do czynienia w rozpatrywanym przypadku.
Warto też przypomnieć, że ustawodawca zobowiązał płatnika do poboru zaliczek w prawidłowej wysokości, tj. z uwzględnieniem kosztów w takiej wysokości, w jakiej ustawodawca w danych okolicznościach przewidział. Jeśli więc zgodnie z uregulowaniami ustawy o PIT wobec pracownika mogą być zastosowane 50-proc. KUP, to płatnik powinien takie koszty zastosować.
Nie ma jednak przeszkód, aby podatniczka uwzględniła w zeznaniu rocznym przysługujące jej KUP, w sytuacji gdy płatnik pobrał zaliczki, nie uwzględniając 50-proc. KUP, i koszty te nie zostały wykazane w informacji o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w danym roku (PIT-11).
Informacja o wysokości dochodu służy określeniu wysokości pobranych zaliczek na podatek i nie może przesądzać o przysługujących podatnikowi (bądź nie) KUP.
Podatniczka może więc do przychodów za wykonane w ramach umowy o pracę projekty zastosować 50-proc. KUP, a do pozostałej części wynagrodzenia uzyskanego z tytułu zwykłych obowiązków zastosować zryczałtowane koszty uzyskania przychodu wynikające z art. 22 ust. 2 ustawy o PIT.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 29 stycznia 2014 r., nr IPTPB2/415-695/13-2/TS
OPINIA EKSPERTA
Jarosław Żemantowski doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy
Komentowana interpretacja dotyka trudnego problemu dotyczącego zakresu, w jakim normy innych dziedzin prawa oraz ich prawidłowa wykładnia wpływają na interpretację i stosowanie przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe.
Na gruncie podlegających interpretacji przepisów prawa trzeba zgodzić się z organem wydającym interpretację, że o zastosowaniu właściwej stawki zryczałtowanych kosztów uzyskania decyduje przepis ustawy podatkowej, a nie treść otrzymanej od pracodawcy informacji podatkowej PIT-11. Zgodzić można się również z tym, że osiąganie przez podatnika twórcę dochodów z korzystania z praw autorskich do utworów może następować w ramach stosunku zatrudnienia pracowniczego. Zgodnie z przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, pracodawcy przysługuje ustawowe uprawnienie do nabycia autorskich praw majątkowych do utworów wytworzonych przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Jednak przepisy prawa autorskiego nie przesądzają, czy w związku z takim nabyciem pracownikowi należy się dodatkowe wynagrodzenie, pozostawiając tę kwestię do rozstrzygnięcia w zawieranej z pracownikiem umowie. Skoro zatem, jak wynika z opisanego przez podatniczkę stanu faktycznego, odrębne wynagrodzenie za korzystanie z praw autorskich nie zostało przewidziane w zawartej przez nią umowie o pracę, to trudno uznać za uzasadniony pogląd wyrażony w interpretacji, że określenie wysokości wynagrodzenia „autorskiego” nastąpić powinno na podstawie zapisów dokonywanych w prowadzonej przez pracodawcę ewidencji czasu pracy pracowników, a więc w istocie wbrew woli stron wyrażonej w umowie o pracę. Możliwości dokonania takiego oszacowania nie przewiduje treść żadnego przepisu ustawy podatkowej czy też prawa autorskiego. Warto też zwrócić uwagę na praktyczne konsekwencje związane z dokonaniem rocznego rozliczenia PIT niezgodnie z treścią otrzymanej od płatnika informacji PIT-11. Urzędy skarbowe stosują w praktyce w takich sprawach domniemanie prawdziwości informacji sporządzonej przez płatnika, w związku z czym podatnik może spodziewać się wezwania do złożenia wyjaśnień, a w ostateczności wszczęcia postępowania podatkowego.

Michał Kleiber