Subskrybuj nas na Youtube
Podatek od wynagrodzenia podstawowego i świadczeń pozapłacowych rozlicza każdego miesiąca zakład pracy jako płatnik. Zwolnione z PIT są tylko niektóre rodzaje wypłat o charakterze socjalnym.
Katalog przychodów pracowniczych podlegających opodatkowaniu PIT jest bardzo szeroki i obejmuje wiele różnego rodzaju wypłat pieniężnych i rzeczowych, jakie pracownicy otrzymują w związku z wykonywaną przez siebie pracą najemną. Ustawa o PIT zawiera definicję pracownika. Są to osoby, które świadczą pracę najemną na podstawie stosunku pracy oraz tzw. stosunków pokrewnych – spółdzielczego stosunku pracy, stosunku służbowego lub stosunku pracy nakładczej.
Stosunek pracy jest uregulowany w kodeksie pracy. Z kolei spółdzielczy stosunek pracy jest uregulowany w ustawie z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848). Stosunki służbowe dotyczą przede wszystkim pracowników służb mundurowych, w przypadku których zasady wynagradzania określają poszczególne ustawy.
Przychody ze stosunków pracy lub stosunków pokrewnych stanowią odrębne źródło przychodów i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych (tj. według skali podatkowej 18 proc. lub 32 proc.). Zasady opodatkowania właściwe dla tego źródła nie obejmują osób świadczących pracę na podstawie umowy-zlecenia czy umowy o dzieło.
Katalog przychodów
Przychodami ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty. W szczególności są to:
• wynagrodzenia zasadnicze,
• wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,
• różnego rodzaju dodatki, nagrody,
• ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona.
Oprócz tego do przychodów ze stosunku pracy zalicza się również świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika oraz wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Pieniężne i rzeczowe
Do wypłat pieniężnych zalicza się przede wszystkim: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego oraz wynagrodzenia dodatkowe (np. premie uznaniowe czy kwartalne, nagrody jubileuszowe, ekwiwalent za niewykorzystany urlop). Oprócz tego do wypłat pieniężnych opodatkowanych na zasadach ogólnych zalicza się wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych czy też odszkodowanie za niepodjęcie pracy u konkurencyjnego pracodawcy po rozwiązaniu stosunku pracy. Wśród wypłat pieniężnych opodatkowanych w ramach stosunku pracy znajdują się też napiwki (jeśli np. właściciel restauracji rozdziela napiwki między pracowników).
W przypadku świadczeń rzeczowych (bądź ich pieniężnych ekwiwalentów) przychodami ze stosunku pracy lub stosunków pokrewnych jest wartość umundurowania (lub dodatek mundurowy) albo np. prezenty świąteczne. Tego typu świadczenia w większości przypadków mogą być jednak zwolnione z podatku (przykłady w ramce). Jeśli zwolnienie nie może być zastosowane, to dla celów rozliczenia wartość pieniężną świadczeń w naturze przyznanych pracownikowi ustala się według cen rynkowych. Gdy świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem pracownika jest różnica między wartością tych świadczeń a odpłatnością ponoszoną przez pracownika.
Do katalogu świadczeń pieniężnych ponoszonych przez zakład pracy za pracownika zalicza się także należności, które pracodawca reguluje za pracownika, kupując dla niego określone usługi. Są to np. opłaty za kursy czy studia, czynsz za wynajmowany lokal czy zwrot kosztów dojazdu pracownika z miejsca zamieszkania do pracy.
Spory o rozliczenia
Przy rozliczaniu przychodów pracowników w praktyce najwięcej problemów związanych jest ze świadczeniami nieodpłatnymi. Chodzi m.in. o wykupienia abonamentu medycznego lub polisy ubezpieczeniowej albo rozliczenie uczestnictwa pracownika w imprezie integracyjnej zorganizowanej przez zakład pracy. Podatnicy od wielu lat spierają się z fiskusem, że w przypadku tego typu świadczeń nie jest możliwe wyliczenie konkretnej wysokości przychodu dla poszczególnych osób. Izby skarbowe uważają jednak, że pracodawca jest w stanie to zrobić, jeśli będzie posługiwał się ogólnymi zasadami wskazanymi w ustawie o PIT.
Zgodnie nimi wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń ustala się:
• według cen zakupu (jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione),
• według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu lokalu lub budynku (jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku),
• na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia (w pozostałych przypadkach).
Przychody ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych oraz kwoty pobranych zaliczek na podatek pracodawcy powinni wykazać w informacji PIT-11. Formularz ten powinien być przekazany podatnikowi i właściwemu urzędowi skarbowemu do końca lutego za poprzedni rok kalendarzowy. Na podstawie tego formularza pracownik wypełnia roczne zeznanie podatkowe PIT-37. Przy rozliczeniu przychodów za 2012 r. deklarację należy złożyć do wtorku 30 kwietnia 2013 r.
PRZYKŁAD
Czy dojazd podatnika do pracy służbowym samochodem podlega PIT
Czy firma ma obowiązek rozliczać PIT od nieodpłatnych świadczeń w związku z przekazaniem samochodu służbowego pracownikowi? Samochód ma służyć pracownikowi do dojazdu z domu do siedziby spółki, gdzie wykonuje pracę, i z powrotem.
Taki problem rozstrzygnął dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 1 września 2011 r. (sygn. ILPB2/415-642/11-2/JK). Stwierdził, że przejazdy z domu do pracy oraz z pracy do domu nie będą źródłem przychodu ze stosunku pracy, ale tylko jeśli w miejscu zamieszkania samochód służbowy jest garażowany lub stoi na wyznaczonym miejscu parkingowym. Wyjaśnił, że przejazdy pracowników z pracy do domu będą realizacją celu służbowego, jakim jest dbałość o powierzone mienie firmy. Wyraża się to w garażowaniu samochodu służbowego w miejscu zamieszkania. Jeśli jednak spółka dopuszcza wykorzystanie przez pracowników samochodów służbowych do celów prywatnych (możliwość jazdy samochodem nie tylko z domu do pracy i z powrotem), to pracownik otrzymuje z tego tytułu przychód podlegający opodatkowaniu PIT. To z kolei potwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 3 listopada 2011 r. (nr IPPB1/415-703/11-4/IF). Stwierdził, że jeśli np. spółka wynajmuje samochody od zewnętrznej firmy, a następnie te samochody udostępnia pracownikom, to przychód pracownika można obliczyć na podstawie faktycznej ceny za 1 km wynikającej z umowy najmu samochodu (w umowie określona jest cena najmu, czas najmu i miesięczny limit kilometrów).
Przykłady przychodów ze stosunku pracy zwolnionych z PIT
● Wartość ubioru służbowego (umundurowania) lub ekwiwalent pieniężny za ten ubiór, jeżeli jego używanie należy do obowiązków pracownika
● Jednorazowe zasiłki z tytułu urodzenia dziecka, wypłacane z funduszów związków zawodowych.
● Wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie ma możliwości wydania pracownikom tych posiłków czy napojów.
● Ekwiwalenty pieniężne za używane przez pracowników przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, stanowiące ich własność.
● Wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł
● Przekazane pieniądze oraz wartość świadczeń rzeczowych sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Ze zwolnienia korzystają np. karty przedpłacone zasilone gotówką (jest to świadczenie pieniężne). Natomiast nie są objęte zwolnieniem bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi (np. bony na zakupy w sklepie, bilety do kina, karnety na siłownię).
● Wartość ubioru służbowego (umundurowania) lub ekwiwalent pieniężny za ten ubiór, jeżeli jego używanie należy do obowiązków pracownika
● Jednorazowe zasiłki z tytułu urodzenia dziecka, wypłacane z funduszów związków zawodowych.
● Wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie ma możliwości wydania pracownikom tych posiłków czy napojów.
● Ekwiwalenty pieniężne za używane przez pracowników przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, stanowiące ich własność.
● Wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł
● Przekazane pieniądze oraz wartość świadczeń rzeczowych sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Ze zwolnienia korzystają np. karty przedpłacone zasilone gotówką (jest to świadczenie pieniężne). Natomiast nie są objęte zwolnieniem bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi (np. bony na zakupy w sklepie, bilety do kina, karnety na siłownię).
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1, ust. 2, 2a, 2b, art. 12 ust. 1, 2, 3, 4, 5, art. 20 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 9, 10, 19, pkt 38 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.).