Komisja Europejska zaproponowała wzmocnienie mandatu Eurojustu (Europejskiej Jednostki Współpracy Sądowej) przy gromadzeniu i przechowywania dowodów zbrodni wojennych, popełnionych przez Rosję na Ukrainie - podała KE.
Komisja zaproponowała zmianę rozporządzenia w sprawie Eurojustu, aby dać Agencji prawną możliwość gromadzenia, przechowywania i udostępniania dowodów dotyczących zbrodni wojennych. Ze względu na trwający konflikt, na Ukrainie trudno jest bezpiecznie przechowywać i zabezpieczać dowody. Aby zapewnić odpowiedzialność za zbrodnie popełnione na Ukrainie, kluczowe znaczenie ma zapewnienie bezpiecznego przechowywania dowodów poza Ukrainą, a także wspieranie dochodzeń i ścigania prowadzonego przez różne europejskie i międzynarodowe organy sądowe.
Od marca Eurojust wspiera wspólny zespół śledczy UE, badający możliwe zbrodnie wojenne popełnione na Ukrainie. Chociaż Eurojust ma praktyczne doświadczenie w zakresie przestępstw międzynarodowych, obowiązujące rozporządzenie - jak podała KE - nie przewidywało sytuacji na taką skalę i przestępstw o takim zakresie.
Wiceprzewodnicząca KE Vera Jourova uważa, że potrzebna jest współpraca, aby zapewnić, że zbrodniarze wojenni zostaną postawieni przed wymiarem sprawiedliwości. "Musimy wzmocnić Eurojust, aby mieć pewność, że dysponuje narzędziami niezbędnymi do radzenia sobie ze skalą okrucieństw na Ukrainie. Europa jest zdeterminowana i zrobimy, co w naszej mocy, aby pomóc” - zaznaczyła.
Władze krajowe już gromadzą dowody na możliwe przestępstwa popełniane na Ukrainie. Ze względu na trwające działania wojenne nie można bezpiecznie zabezpieczyć dowodów. W związku z tym konieczne jest utworzenie centralnego magazynu, w którym można by przechowywać dowody zgromadzone przez agencje i organy Unii, a także organy krajowe i międzynarodowe lub osoby trzecie, takie jak organizacje społeczeństwa obywatelskiego.
Chociaż rozporządzenie w sprawie Eurojustu stanowi, że Eurojust wspiera działania państw członkowskich w zakresie ścigania poważnych przestępstw, w tym najpoważniejszych zbrodni o wadze międzynarodowej, nie przewiduje ono, aby przechowywał takie dowody w sposób trwały, ani też analizował i wymieniał je w razie potrzeby, ani do bezpośredniej współpracy z międzynarodowymi organami sądowymi, takimi jak Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK).
Przyjęcie propozycji pozwoli Eurojustowi: gromadzić, analizować i przechowywać dowody w związku z najpoważniejszymi zbrodniami o wadze międzynarodowej; przetwarzać dane, takie jak filmy, nagrania audio i obrazy satelitarne, i udostępniać takie dowody odpowiednim organom krajowym i międzynarodowym, w tym Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu.
Projekt, aby wszedł w życie, musi być przyjęty przez Parlament Europejski i Radę.
Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)